Chủ Nhật, 28 tháng 7, 2013

31. VietNam and the United States Relationship in a Dynamic and prosperous Asia Pacific


Embargoed until 18.00, July 25, 2013
Check against delivery

VIETNAM AND THE UNITED STATES RELATIONSHIP
IN A DYNAMIC AND PROSPEROUS ASIA PACIFIC
Remarks by President Truong Tan Sang of Vietnam
CSIS, Washington DC, July 25 2013



Dr John Hamre, President and CEO, Center of Strategic and International Studies
Ladies and Gentlemen, Friends,

I have great pleasure to come here and speak to you at the CSIS. In the audience, I am  aware  of  the  presence  of  many  renowned  scholars.  Many  of  you  have  maintained long-standing  interests  in  Vietnam.  And  many  of  you  have  made  outstanding contributions  to  the  relations  between  Vietnam  and  the  United  States.  My  compliments and best wishes to you all.
I appreciate the role of the CSIS as a pre-eminent strategic think tank in the United States and the world in fostering dialogue and understanding between the political circles, academics,  and  the  public  of  the  two  nations.  CSIS  also  plays  a  very  important  role  in promoting awareness of issues relating  to security, peace, stability and prosperity in  the region.  These  are  the  concerns  and  interests  that  all  nations  share.  And  this  is  a  very important  and  essential  factor  that  helps  promote  the  cooperation  between  Vietnam  and the United States in the coming period.
Iwish to raise a few thoughts on the strategic environment of the Asia Pacific, and bilateral relations between Vietnam and America in this context. The  profound  and  unprecedented  changes  in  the  world  over  the  last  decade  have confirmed Asia Pacific as the most dynamic region in the 21st century. Asia Pacific leads the  world  in  economic  integration. We  have  ten  out  of  twenty  leading  economies  here.
The flow of trade across the Pacific now accounts for two-thirds of the world’s total. The region also contributes 40 percent of the world’s total growth. Today, Asia Pacific stands as a destination of opportunities for all countries in the world. The United States shares its Pacific Rim with us. Europe enjoys long standing ties with Asia. And countries on theIndian Ocean are closely tied with the Pacific through the Malacca  Straits.  Economic  prosperity  of  all  countries–  be  it  the  United  States,  China, Japan,  Korea  or  India  and  ASEAN  member  states –  all  contribute  to  the  overall prosperity  of  the  region.  A  prosperous  Asia  in  its  turns  serves  as  a  catalyst  for  the development  of  each  country.  The  wealth  of  this  region  is  tied  to  that  of  the  rest  of  the world.  And  therefore,  there  is  little  wonder  that  today’s  leading  powers  all  place  Asia Pacific at the forefront of their foreign policies.
These enormous opportunities offered by the region are conducive to the trend of cooperation  and  dynamic  connectivity.  Regional  forums  such  as  APEC  and  ASEM continue  their  important  role  linking  Pacific  Rim  countries  with  Asia,  and  Asia  with Europe.  In  the  last  several  years,  in  addition  to  bilateral  trade  agreements,  we  note  the emergence  of  multilateral  trade  arrangements  such  as  the  Trans  Pacific  Partnership (TPP),  the  free  trade  agreement  in  Northeast  Asia  and  the  Regional Comprehensive Economic  Partnership  (RCEP).  These  linkages  will  make  up  a  sizable  share  of  world trade and create new growth engine for and will lead to changes in the global economy.
We  can  even  speak  of  an  eventual  Free  Trade  Agreement  that  encompasses  the  entire Asia  Pacific.  Needless  to  say,  the  successful  realization  of  these  linkages  is  of  strategic importance to all of us. Ladies and Gentlemen, Our region has vast potentials to offer, but to translate them into reality requires an environment  of  peace  in  the  region.  Therefore,  we  must  safeguard  this  environment  of peace and stability. We must prevent and manage conflicts. This is a shared responsibility of all countries, within or outside the region.
I believe that the key to a secured peace and prosperity is to build and consolidate a  regional  structure.  In  this  way,  we  can  promote  cooperation  and  create  linkages  in among  economies,  among  societies,  in  trade,  politics,  security,  and  culture. In  this connection, ASEAN has an essential role to play.ASEAN countries lie at the crossroad between the Pacific and the Indian Ocean.  We connect  all countries in the region,  large and small. ASEAN is at the heart of regionalism in Asia. This is why all countries accept ASEAN centrality in the emerging regional architecture.
To  ensure  peace  and  security,  ASEAN  will  bring  to  full  use  the  established mechanisms  and  forums,  and  promote  the  development  and  implementation  of instruments,  norms  and  rules.  To  ensure  the  freedom,  safety  and  security  of  navigation, ASEAN  will  promote  dialogues,  confidence  building  measures,  full  implementation  of the Declaration on the Conduct of Parties on the South China Sea (DOC), and settlement of disputes by peaceful means in accordance with the international law and the 1982 UN Convention on the Law of the Seas (UNCLOS). Recently, ASEAN and China agreed to open  formal  consultations  toward  a  Code  of  Conduct  on  the  South  China  Sea  (COC).
This is a positive, yet early sign, and we need to continue to work on it. To  promote  its  roleas  the  nexus  of  economic  and  trade  connectivity  in  Asia, ASEAN  will  double  its  efforts  to  forge  linkages  among  bilateral  and  multilateral  free trade  agreements  with  a  view  toward  a  region-wide  free  trade  agreement.  The  drive toward  closer  regionalism  will serve  as  the  catalyst  for  economic  relations  and intertwined interests, which in turn guarantees lasting peace and stability.
Major  powers  always  maintain  a  grip  on  international  relations,  at  multilateral forums and in Asia Pacific. To promote relations with external partners is a priority for both  ASEAN  and  Vietnam.  In  the  quest  for  a  solution  to  regional  security  issues,  what ASEAN wants to see is the maintenance of peace and stability, the effective operation of regional mechanisms, and the strict adherence to the international law. We hope that all powers  will  constructively  engage  in  and  contribute  to  this  common  endeavor.  ASEAN shall  not  be  a  tool  for  confrontation  or  division  as  this  will  benefit  no  country,  major powers or smaller countries alike.
In this context, the ASEAN Community of 2015 has become the foremost priority for all ASEAN member states. For us in Vietnam, this is a very important component of our  foreign  policy.  We  have  been  engaging  ourselves  in  ASEAN  affairs  in  a  proactive, positive  and  responsible  manner.  We  link  our  own  interests  with  those  of  ASEAN.  We strive to help enhance ASEAN’s role, stature, unity and consensus. Only by doing so can ASEAN have adequate strength to carry out successfully the Community. We will work with  other  member  states  to  consolidate  the  role  of  the  Association  as  the  nucleus  of regionalism.  We  will  intensify  our  interaction  in  a  profound  way  with  our  external
partners for the common goals and interests. Ladies and Gentlemen, Within  this  regionaldynamism  and  prosperity,  relations  between  Viet  Nam  and the United States have broadened and taken off in many areas in depth, in breadth and in the  quality  of  cooperation.  If  we  look  back  on  the  long  road  that  we  have  taken  so  far historically,  we  can  realize  the  truly  enormous  dimensions  of  those  steps  and achievements.
You may be aware that President Ho Chi Minh stepped ashore the United States a hundred years ago on his journey for freedom and independence for his nation. He shared the  universal  aspiration  of  the  mankind  as  stated  by  Thomas  Jefferson  in  the  1776 Declaration  that  established  the  United  States  of  America:  The  rights  to  life,  equality, liberty and the pursuit of happiness. In December 1946, not long after the founding of the Democratic  Republic  of  Vietnam,  President  Ho  Chi  Minh  wrote  to  President  Harry Truman,  in  which  he  expressed  the  desire  for  the  two  nations  to  establish  ‘full cooperation’.  History  has  had  many  twists  and  turns.  Not  until  1995  did  the  nations establish  formal  diplomatic  relations  that  opened  a  new  chapter  in  the  ties  between Vietnam and the United States.
For  Viet  Nam,  a  strengthened  relationship  with  the  United  States  is  within  the context  of  our  foreign  policy  in  which  we  seek  to  ensure  independence,  self-reliance, diversification  and  multilateralization  of  relations,  the  overall  international  integration and the deepening of relations with important partners.
I  just  held  talks  with  President  Obama  this  morning.  And  I  have  the  pleasure  to announce to you: Viet Nam and the United States have decided to form a Comprehensive Partnership  between  the  two  countries.  Accordingly,  our  bilateral  cooperation  will expand to include all areas, including political, diplomatic, economic, trade, investment, education,  science  and  technology,  defense  and  security.  I  also  held  meetings  with  the Commerce  Secretary,  Agriculture  Secretary,  the  US  Trade  Representative,  World  Bank President  and  IMF  Executive  Director,  Senators  and  Congressmen,  and  the  Senate Committee  on  Foreign  Relations.  President  Obama  and  his  Cabinet  secretaries  stressed that  our  two  countries  are  having  great  opportunities  to  move  the  relationship  forward, and  that  the  United  States  are  committed  to  boost  cooperation  with  Vietnam  in  many fields,  especially  in  trade,  investment,  economic  ties.  We  will  continue  to  establish mechanisms  for  dialogue  and  cooperation,  with  concrete  plans,  in  order  to  deepen  and bring substances to the growth of our relationship.
Another important element of this visit is that Vietnam and the United States have reiterated  the  determination  and  commitment  to  work  with  other  partners  to  bring  the TPP negotiations to a conclusion, in accordance with the planned roadmap. We look to a balanced agreement for development. With the eventual joining of this leading economic linkage, Vietnam has taken a giant step in our overall international integration and in the regional dynamism and prosperity.  We hope to realize the benefits in trade, investment, technology,  access  to  higher  stages  of  the  global  and  regional  value  and  supply  chains.
We also look to create more jobs, to ensure social welfare and to bring the living standard of  the  population  to  a  higher  level.  Joining  TPP  will  help  accelerate  economic restructuring and transformation of our growth model, and also help further improve the business  environment.  We  do  not  expect  this  to  be  an  easy  process  for  a  developing economy like ours. We will make our utmost effort, yet we also look to see more of the US side’s flexibility and cooperation. This is a very important factor. US business leaders whom  I  spoke  to  affirmed  their  strong  support  for  our  overall  bilateral  ties,  especially trade  and  investment.  And  they  would  do  their  best  to  support  a  high-standard, comprehensive trade agreement that addresses the balanced interests of all parties. They would support a transitional period appropriate to Vietnam in the TPP process.
We are conscious that when our bilateral relations develop in a stable, lasting and substantial  way,  that  matters  not  only  to  both countries,  but  also  to  regional  peace, stability  and  prosperity.  We  welcome  President  Obama’s  commitment  to  enhance cooperation  with  Asia  Pacific  for  peace,  stability  and  cooperation.  The  United  States views  ASEAN  as  the  central  pillar  of  this  policy  and  supports  ASEAN  centrality  in  the regional  architecture.  The  US  also  voices  support  for  peace,  stability,  security  and maritime  security  and  safety  in  the  Eastern  Sea.  Apart  from  TPP,  Viet  Nam  will accelerate  cooperation  with  the  United  States  at  various  forums,  including  ASEAN-led mechanisms, Lower Mekong cooperation, the East Asia Summit and APEC.
In the meantime, we need to continue our work on outstanding issues that remain between us. As a nation with a pacific tradition, Vietnam shelves the past and looks to the future. I am of the view that differences and disagreements exist as a matter of course in any  international  relation.  What  we  need  to  do  is  to  build  confidence,  to  build  our relationship on the respect for each other’s independence, sovereignty, equality, political system and the principle of mutual benefit.
Looking back on the history of Viet Nam– U.S. relations, the establishment of the Comprehensive  Partnership  today  is  the  culmination  of  a  forward-looking  cooperation process  pursued  by  both  sides.  It  began  with  efforts  for  post-war  normalization  of relations,  then  the  establishment  of  diplomatic  ties  in  July  1995,  hence  a  new  era  of relations  between  the  two  countries  and  people.  In  the  past  18  years,  bilateral  relations have made great strides. 2005 marked  yet another milestone with the establishment of a friendly, constructive, and multi-faceted cooperativepartnership on the basis of equality, mutual respect, and mutual benefit.
With the growth of bilateral ties comes the change in how we work together. The policy  of  embargo,  encirclement,  sanction  as  the  modality  of  relations  between  the  two ex-foes gave way to the policy of reconciliation, multifaceted cooperation and of forging constructive partnership under the principles of respect for each other’s political system, mutual  benefit,  dialogue  and  increased  exchanges  to  bridge  differences.  Bilateral  trade and  economic  ties  have  been  growing  fast.  The  U.S.  became  Viet  Nam’s  largest  export market in 2005. Then within 18 years, bilateral trade saw a 54-fold increase. By the end of May 2013, U.S. total investment in Viet Nam amounted to US$ 10.5 billion, ranking 7 among  countries  and  territories  investing  in  our  country.  Cooperation  in  science, technology, culture, education, tourism, defense, security has all seen substantial growth.
A range of activities has been conducted with fruitful results and positive impacts on both sides  on  such  areas  as  healthcare,  humanitarian  cooperation  like  mine  clearance, unexploded ordnance,  consequences of agent orange and dioxin, accounting for missing people in the war.
On the topic of human rights, we accept that there are differences. The most viable way is to continue our dialogue in a frank manner so as to enhance understanding and to narrow  differences.  It  is  with  that  spirit  that  during  the  meeting  with  US  Senators  and Congressmen,  we  exchanged  views  in  an  open  and  friendly  manner  on  our  bilateral relations,  including  human  rights  and  religious  issues.  I  also  invited  several  religious clergies  from  Viet  Nam  to  join  me  on  this  visit  and  they  had  very  frank  talks  with American and international institutions who are interested in these issues.
Ladies and Gentlemen, The message I wish to emphasize is that Viet Nam hopes to work with the United States  to  further  this  full  cooperation  in  the  interests  of  both  nations.  We  should  work together  to  nurture  a  peaceful,  stable,  dynamic  and  prosperous  Asia  Pacific.  And  we strive,  we  must  strive  harder  in  our  cooperation  for  that  common  objective  with  the principle of mutual respect, equality, and mutual benefit.
I thank you, Dr John Hamre and other participants for your very cordial reception. I hope that CSIS will continue with your many conferences, seminars and roundtables in order to exchange ideas onthe cooperation process in Asia Pacific. I hope that  you will exchange ideas on how to boost the bilateral relations with Viet Nam as well. I hope each of  you  will  continue  in  your  activities  to  contribute  in  a  significant  way  toward  this process, as you have done so far.
Thank you once again./.

DỊCH: (Thanh Niên Online)
Thưa Tiến sĩ John Hamre, Chủ tịch, Tổng Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và quốc tế Hoa Kỳ,Thưa các quý vị và các bạn,
Tôi vui mừng tới thăm và phát biểu với các quý vị tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và quốc tế Hoa Kỳ (CSIS). Trong khán phòng hôm nay, tôi được biết nhiều học giả có tên tuổi, nhiều vị đã có mối quan tâm lâu dài với Việt Nam. Nhiều vị đã và đang có những đóng góp rất quan trọng cho mối bang giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Xin gửi tới các quý vị lời chào trân trọng và lời cảm ơn chân thành nhất.
Tôi đánh giá cao vai trò của CSIS, với tư cách là một trung tâm học thuật, nghiên cứu chiến lược hàng đầu ở Hoa Kỳ và trên thế giới, trong việc tăng cường đối thoại, hiểu biết giữa chính giới, học giả và nhân dân các nước, cũng như đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến an ninh, hòa bình, ổn định và thịnh vượng trên thế giới. Đó là những quan tâm và lợi ích mà tất cả các nước đều chia sẻ. Đây chính là nhân tố quan trọng và rất cần thiết để thúc đẩy sự hợp tác và phát triển của mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong giai đoạn tới.

Tôi muốn chia sẻ một số suy nghĩ về khung cảnh của khu vực châu Á - Thái Bình Dương và quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ trong khung cảnh đó.
Vai trò đầu tàu trong liên kết kinh tế thế giới
Những chuyển dịch sâu sắc, chưa từng có trên toàn cầu trong hơn một thập kỷ qua khẳng định, trong thế kỷ 21, khu vực châu Á - Thái Bình Dương tiếp tục là khu vực phát triển năng động nhất và đóng vai trò đầu tàu trong liên kết kinh tế thế giới. Đây là khu vực tập trung 10 trong số 20 nền kinh tế lớn nhất, với tỉ trọng thương mại xuyên Thái Bình Dương hiện đã chiếm 2/3 thương mại toàn cầu, đóng góp gần 40% tăng trưởng toàn cầu.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang gặp Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB), ông Jim Yong Kim - Ảnh: TTXVN
Châu Á - Thái Bình Dương ngày nay đang đem lại cơ hội cho tất cả các quốc gia trên thế giới. Hoa Kỳ cùng chia sẻ bờ biển Thái Bình Dương, châu Âu với những mối liên hệ lịch sử, các nước ven bờ Ấn Độ Dương gắn chặt với Thái Bình Dương qua eo biển Ma-lắc-ca. Sự thịnh vượng kinh tế của mỗi nước tại khu vực - dù đó là Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, hay Ấn Độ và các nước ASEAN - đều đóng góp cho sự thịnh vượng chung của cả khu vực. Và ngược lại, một châu Á phồn vinh cũng tạo đà mạnh mẽ cho sự phát triển của mỗi nước trong khu vực. Sự phát triển của khu vực gắn liền với phần còn lại của thế giới. Do đó, việc các nước lớn đặt châu Á - Thái Bình Dương ở vị trí ưu tiên trong chính sách của mình là điều tất yếu.
Những cơ hội to lớn mà châu Á - Thái Bình Dương đem lại đang thúc đẩy xu hướng hợp tác, liên kết năng động. Các diễn đàn khu vực và liên khu vực như APEC, ASEM tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong liên kết giữa các nước ven bờ Thái Bình Dương với châu Á, giữa châu Âu với châu Á. Trong vài năm gần đây, bên cạnh việc triển khai các hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương đã ký kết, các nước cũng đang thúc đẩy mạnh mẽ các liên kết kinh tế mới sâu rộng hơn rất nhiều về cấp độ, quy mô và không gian kinh tế, như Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và Khu vực thương mại tự do Đông Bắc Á. Tất cả các kênh liên kết này sẽ chiếm tỉ trọng lớn và sẽ đem đến những thay đổi đáng kể trong nền kinh tế toàn cầu, góp phần tạo động lực phát triển mới, đồng thời mở ra triển vọng hướng tới một khu vực thương mại tự do chung cho toàn khu vực châu Á - Thái Bình Dương (FTAAP). Có thể nói, việc thực hiện thành công các liên kết này có tầm quan trọng chiến lược với tất cả chúng ta.
Bảo đảm môi trường ổn định để hiện thực hóa tiềm năng
Thưa các quý vị,
Những tiềm năng của khu vực là hết sức to lớn. Thế nhưng, những tiềm năng đó có trở thành hiện thực hay không phụ thuộc vào môi trường hòa bình, an ninh khu vực. Bảo đảm một môi trường hòa bình, ổn định, ngăn chặn và kiểm soát các xung đột là trách nhiệm chung của các nước trong và ngoài khu vực.
Việc xây dựng và củng cố một cấu trúc khu vực nhằm tăng cường hợp tác, kết nối giữa các nước về kinh tế, thương mại, chính trị, an ninh, văn hóa, xã hội chính là sự đảm bảo hữu hiệu nhất cho hòa bình và thịnh vượng. Nằm ở trung tâm của khu vực trải rộng từ Thái Bình Dương tới Ấn Độ Dương và là cầu nối giữa các cường quốc, các nước vừa và nhỏ, ASEAN có vị trí hết sức quan trọng trong các tiến trình hợp tác ở châu Á. Chính vì vậy mà các nước đều thừa nhận vai trò trung tâm của Hiệp hội ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình.
Để bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh và phát triển, ASEAN sẽ tăng cường hoạt động của cơ chế, diễn đàn, thúc đẩy việc xây dựng và thực hiện các công cụ, chuẩn mực, quy tắc. Trong vấn đề an ninh, an toàn và tự do hàng hải, ASEAN kiên trì thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, thực hiện đầy đủ DOC, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển 1982. Việc ASEAN và Trung Quốc mới đây đạt được nhất trí về khởi động tham vấn chính thức nhằm hướng tới Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) là dấu hiệu tích cực ban đầu và cần tiếp tục được thúc đẩy.
Về kinh tế, ASEAN là giao điểm của nhiều mạng kết nối kinh tế - thương mại tại châu Á - Thái Bình Dương. ASEAN sẽ nỗ lực hơn nữa nhằm gắn kết các hiệp định thương mại tự do song phương cũng như đa phương, thúc đẩy việc hướng tới một khu vực thương mại tự do chung cho toàn khu vực. Xu thế hướng tới liên kết khu vực chặt chẽ sẽ là chất xúc tác mạnh mẽ cho các mối quan hệ kinh tế và lợi ích đan xen giữa các nước, một bảo đảm cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng lâu dài.
Các nước lớn luôn có vai trò quan trọng trong các mối quan hệ quốc tế, trong các cơ chế đa phương và tại châu Á - Thái Bình Dương. Tăng cường quan hệ với các nước đối tác quan trọng luôn là một ưu tiên của ASEAN cũng như Việt Nam. Trong việc xử lý các vấn đề an ninh, điều mà ASEAN mong muốn là hòa bình, ổn định được duy trì, các cơ chế khu vực phát huy vai trò, luật pháp quốc tế được tôn trọng. Chúng tôi mong muốn tất cả các cường quốc đóng góp một cách có trách nhiệm vào nỗ lực chung này. Hiệp hội sẽ không trở thành công cụ cho bất cứ sự đối đầu và chia rẽ nào, một điều sẽ không đem lại lợi ích cho bất kỳ quốc gia nào, dù lớn hay nhỏ.
Trong bối cảnh đó, việc xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN tự cường vào năm 2015 đã trở thành ưu tiên số một của các nước thành viên Hiệp hội. Đối với Việt Nam, đây là một nội hàm hết sức quan trọng trong đường lối đối ngoại chúng tôi. Chúng tôi đã và sẽ tham gia vào các hoạt động của ASEAN một cách chủ động, tích cực và có trách nhiệm, gắn lợi ích quốc gia của mình với lợi ích chung của Hiệp hội nhằm củng cố vai trò, vị thế của ASEAN, duy trì và tăng cường đoàn kết, đồng thuận nội khối. Có như vậy, ASEAN mới có đủ sức mạnh, tự cường để xây dựng thành công Cộng đồng. Chúng tôi cũng sẽ cùng các nước phấn đấu đưa Hiệp hội trở thành hạt nhân trung tâm trong tiến trình hợp tác khu vực, tăng cường mối quan hệ tương tác sâu rộng với các nước đối tác nhằm phục vụ các mục tiêu và lợi ích chung.
Xác lập quan hệ Đối tác toàn diện
Thưa các quý vị,
Trong lòng một khu vực châu Á - Thái Bình Dương năng động và giàu tiềm năng, mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ đã thực sự được mở rộng và nâng tầm trên nhiều lĩnh vực, cả bề rộng, bề sâu cũng như hiệu quả của các lĩnh vực đó. Nếu nhìn lại cả chặng đường dài lịch sử, chúng ta mới thấy được những bước tiến, những thành tựu trong quan hệ hai nước ngày nay là rất có ý nghĩa.
Như các quý vị có thể đã biết, cách đây 100 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt chân lên đất nước Hoa Kỳ trên con đường đi tìm tự do và độc lập cho dân tộc mình. Người đã chia sẻ những khát vọng chung của loài người, được Tổng thống Hoa Kỳ Thomas Jefferson nêu trong Tuyên ngôn 1776 khai sinh ra nước Hợp chúng quốc Hoa Kỳ: đó là khát vọng được sống, bình đẳng, tự do và hạnh phúc. Tháng 2.1946, không lâu sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư cho Tổng thống Hoa Kỳ Truman, bày tỏ mong muốn hai dân tộc cùng dựng xây mối quan hệ “hợp tác đầy đủ”. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, năm 1995, hai nước đã chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở ra một chương mới trong quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ.
Đối với Việt Nam, việc tăng cường quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ nằm trong đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, đưa các mối quan hệ với các đối tác quan trọng đi vào chiều sâu, ổn định. Sáng hôm nay, tôi đã có cuộc hội đàm với Ngài Tổng thống Obama. Tôi vui mừng thông báo với các bạn, Việt Nam và Hoa Kỳ đã nhất trí xác lập khuôn khổ quan hệ Đối tác toàn diện. Theo đó, hợp tác giữa hai nước sẽ bao gồm tất cả các lĩnh vực: chính trị - đối ngoại, kinh tế, thương mại, đầu tư, giáo dục, khoa học - công nghệ, quốc phòng - an ninh. Chúng ta sẽ tiếp tục hình thành những cơ chế đối thoại và hợp tác với những chương trình cụ thể nhằm đưa quan hệ hai nước đi vào chiều sâu và phát triển thực chất.

Hai nhà lãnh đạo đã quyết định xác lập quan hệ Đối tác toàn diện Việt - Mỹ - Ảnh: AFP
Một nội dung quan trọng nữa là Việt Nam và Hoa Kỳ đã tái khẳng định quyết tâm và cam kết cùng các nước thành viên kết thúc đàm phán TPP theo lộ trình đã đề ra, hướng tới một hiệp định cân bằng vì phát triển. Với việc hướng tới tham gia vào liên kết kinh tế quan trọng hàng đầu này, Việt Nam tiến một bước lớn trên con đường hội nhập quốc tế toàn diện, đồng thời đóng góp vào sự năng động, phồn vinh của khu vực. Chúng tôi mong muốn hiện thực hóa những lợi ích về thương mại, đầu tư, công nghệ, tiếp cận các công đoạn cao hơn của chuỗi giá trị và cung ứng ở khu vực và trên toàn cầu, tạo việc làm và góp phần bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống của mọi người dân. Việc tham gia TPP cũng góp phần thúc đẩy việc tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng và cải thiện môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Cố nhiên, quá trình này không hề đơn giản với một nước đang phát triển như Việt Nam. Bên cạnh cố gắng cao độ của chúng tôi thì sự linh hoạt và hợp tác của Hoa Kỳ cũng là yếu tố rất quan trọng.
Chúng tôi nhận thức rõ rằng mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ phát triển ổn định, lâu dài, thực chất không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi nước mà còn có tầm quan trọng đối với hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực. Chúng tôi hoan nghênh cam kết của Tổng thống Obama tiếp tục chính sách tăng cường hợp tác với châu Á - Thái Bình Dương vì hòa bình, ổn định, hợp tác ở khu vực; coi ASEAN là trụ cột chính trong chính sách này, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực và bày tỏ sự ủng hộ đối với việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông. Bên cạnh khuôn khổ TPP, Việt Nam sẽ đẩy mạnh hợp tác với Hoa Kỳ trên nhiều diễn đàn khác nhau, trong đó có các cơ chế của ASEAN, hợp tác Tiểu vùng Mê Công, Cấp cao Đông Á và APEC.
Đương nhiên, hai nước sẽ tiếp tục phải giải quyết  những vấn đề còn tồn tại. Là một dân tộc có truyền thống hòa hiếu, Việt Nam chủ trương “gác lại quá khứ và hướng tới tương lai”. Trong bất cứ mối quan hệ quốc tế nào, việc tồn tại các bất đồng và khác biệt là điều bình thường. Việc chúng ta cần làm là xây dựng lòng tin, xây dựng quan hệ trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng, thể chế chính trị và cùng có lợi.
 
Nhìn lại lịch sử quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, việc xác lập quan hệ Đối tác toàn diện hôm nay là kết quả của một quá trình hợp tác hướng tới tương lai của cả hai bên. Bắt đầu từ những nỗ lực nối lại quan hệ sau chiến tranh, đến tháng 7.1995, bang giao Việt Nam - Hoa Kỳ đã chính thức được thiết lập, mở ra một chương hoàn toàn mới trong quan hệ giữa hai nhà nước và nhân dân hai nước. Trong 18 năm qua, mối bang giao Việt Nam - Hoa Kỳ đã có những bước phát triển nhanh chóng. Năm 2005, hai nước đã xác lập khuôn khổ “quan hệ đối tác ổn định và bền vững”.
Cùng với các bước phát triển của quan hệ, phương cách quan hệ giữa hai bên đang dần thay đổi. Mô thức quan hệ giữa hai cựu thù mà đặc trưng là những chính sách bao vây, cấm vận, trừng phạt trước đây đã nhường chỗ cho các chính sách hòa giải và hợp tác nhiều mặt, đối tác xây dựng mà đặc trưng là tôn trọng thể chế chính trị của nhau, cùng có lợi, đối thoại, gia tăng giao lưu để thu hẹp khác biệt…
Đến nay quan hệ kinh tế, thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ đã phát triển nhanh chóng. Từ năm 2005, Hoa Kỳ đã trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng gấp 54 lần trong 18 năm. Tổng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) của Hoa Kỳ vào Việt Nam tính đến cuối tháng 5.2013 đạt 10,5 tỉ USD, đứng thứ 7 trong số các nước, vùng lãnh thổ có đầu tư vào Việt Nam. Hợp tác về khoa học, công nghệ, hợp tác về văn hóa, giáo dục, du lịch, quốc phòng - an ninh cũng đang phát triển sâu rộng. Các hoạt động hợp tác về y tế và nhân đạo như rà phá bom mìn, vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, vấn đề di chứng và chất độc da cam dioxin, tìm kiếm người mất tích trong chiến tranh… đã có sự hợp tác tốt và hiệu quả cao, có sức lan tỏa lớn từ cả hai phía.
Thưa các quí vị,
Thông điệp mà tôi muốn nhấn mạnh với quí vị là Việt Nam mong muốn hai nước sẽ tăng cường hợp tác toàn diện vì lợi ích của nhân dân hai nước, cùng chung tay đóng góp và vun đắp cho một châu Á - Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, năng động và thịnh vượng. Và chúng ta cần nỗ lực, hết sức nỗ lực hợp tác với nhau trên tinh thần tôn trọng, bình đẳng và cùng có lợi vì mục tiêu chung đó.
Tôi cảm ơn Tiến sĩ John Hamre và quí vị về buổi đón tiếp trọng thể này. Mong rằng CSIS sẽ tiếp tục có nhiều cuộc hội nghị, hội thảo, tọa đàm nhằm trao đổi những ý tưởng về các tiến trình hợp tác tại châu Á - Thái Bình Dương, về sự phát triển của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ. Mong rằng mỗi quý vị có mặt tại đây sẽ tiếp tục những đóng góp tích cực và có ý nghĩa cho những tiến trình đó, như quý vị đã và đang làm.
Xin trân trọng cảm ơn!
Chủ tịch Nước CHXHCN Việt Nam Trương Tấn Sang
(*) Bài phát biểu của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế Hoa Kỳ, chiều 25.7 (giờ Mỹ), nhân chuyến thăm chính thức của Chủ tịch nước đến Hoa Kỳ. Các tít phụ trong bài do Thanh Niên Online đặt.

Thứ Bảy, 27 tháng 7, 2013

30. CHINA’S FOREIGN AID IN AFRICA IN THE EARLY XXI CENTURY - Võ Minh Tập



VIỆN TRỢ NƯỚC NGOÀI CỦA TRUNG QUỐC ĐỐI VỚI CHÂU PHI 
TRONG NHỮNG NĂM ĐẦU THẾ KỶ XXI

ThS. Võ Minh Tập
Summary

CHINA’S FOREIGN AID IN AFRICA IN THE EARLY XXI CENTURY


In the early XXI century, Africa is one of the places where gets aid at most from China. This shows that China's aid to Africa is an important part of its foreign aid policy. So what aid policy has China worked out for Africa? What is the actual situation of aid? How does China's aid influence on social and economic development in Africa? This article will focus on the analysis and clarification of these issues.
Keywords: China’s foreign policy, foreign aid
Đặt vấn đề
Trong những năm đầu thế kỷ XXI, châu Phi là một trong những nơi nhận được viện trợ nhiều nhất của Trung Quốc. Điều này cho thấy, viện trợ của Trung Quốc vào châu Phi là một phần quan trọng trong chính sách viện trợ nước ngoài của họ. Vậy, Trung Quốc đã đề ra chính sách viện trợ đối với châu Phi là gì? Thực trạng viện trợ ra sao? Viện trợ của Trung Quốc có tác động như thế nào đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở châu Phi? Bài viết sẽ tập trung phân tích và làm rõ những vấn đề này.
Từ khóa tiếng Việt: Chính sách đối ngoại Trung Quốc, viện trợ nước ngoài

Tài liệu tham khảo chính
1. Congressional Research Service Library of Congress (2008), China’s Foreign Policy and “Soft Power” in South America, Asia, and Africa, U.S. Government Printing Office, Washington, DC.
2. Đỗ Đức Định (cb, 2006), Tình hình chính trị - kinh tế cơ bản của châu Phi, Nxb KHXN, Hà Nội.
3. Nguyễn Thanh Hiền (Chủ niên, 2008), Hợp tác quốc tế giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu của châu Phi, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
4. Nguyễn Thanh Hiền (cb, 2011), Châu Phi: một số vấn đề kinh tế và chính trị nổi bật sau chiến tranh lạnh và triển vọng, Nxb KHXH, HN.
5. Thomas Lum, Hannah Fischer, Julissa Gomez-Granger and Anne Leland (2009), “China’s Foreign Aid Activities in Africa, Latin America, and Southeast Asia,” R40361 (Congressional Research Service, February 25, 2009).
7. Wen Jiabao (2009), Chinese premier announces eight new measures to enhance cooperation with Africa, Chinese Embassy in South Africa All Rights Reserv, 2009/11/09, http://za.china-embassy.org/eng/zfgx/zfhzlt/t625494.htm
9. Quan hệ Trung – Phi năm 2006 – 2008.




28. Nguồn nước và An ninh lương thực

Tgvn-Thứ Sáu, 20/07/2012-2:28 PM
Ảnh minh hoạ
Ở đâu có nước, ở đó có sự sống, có văn hóa và văn minh. Nước sẽ trở thành thứ vũ khí chính trị, một đòn bẩy, thậm chí trở thành âm mưu khủng bố. Cuộc chiến dai dẳng giữa người Israel và Palestine cũng một phần là do tranh giành nguồn nước. Nhiều sông lớn trên thế giới như Mekong, Nile, Amazon... đã và sẽ có thể tạo ra những tranh cãi kéo dài giữa các quốc gia cùng chia sẻ dòng sông đó.

Không có nước cũng sẽ không có nông nghiệp. Không có nước đồng nghĩa với việc sẽ không có thức ăn. Chưa bao giờ, mối quan hệ giữa hiện tượng biến đổi khí hậu, tình trạng hạn hán gia tăng và tăng trưởng dân số lại diễn ra mật thiết và được quan tâm như hiện nay. Chúng ta hoàn toàn có lý do để lo ngại rằng, thế giới sẽ sớm không còn đủ nước để sản xuất lương thực đáp ứng nhu cầu của dân số đang dần tăng lên. Thiếu nước đang đe dọa tới an ninh lương thực, sức khỏe cộng đồng và là nguyên nhân bùng nổ các cuộc xung đột vũ trang. An ninh lương thực chỉ được đảm bảo khi có đủ lương thực cho cả xã hội và nước là một trong những yếu tố quan trọng trong sản xuất lương thực.
Dambisa Moyo - tác giả của những cuốn sách đình đám về tương lai thế giới như Dead Aid, How The West Was Lost, Winner Take All - một trong 100 người có tầm ảnh hưởng nhất thế giới cũng đã viết rằng "Vào khoảng thời gian diễn ra cuộc chiến tranh Iraq, tôi có nghe, cuộc chiến tranh tiếp theo trên thế giới là cuộc chiến về nước. Khi ấy, điều này nghe có vẻ xa lạ nhưng bây giờ nhìn nhận, có lẽ đúng!".
Nước sẽ quý hơn dầu mỏ
Mấy ai biết được, để có một tách cà phê, người ta đã tiêu thụ khoảng 140 lít nước; để có một kilogram thịt bò, người ta phải đổi tới 15.000 lít nước; để sản xuất một chiếc quần bò, phải dùng tới 11.000 lít nước...? Đó là những tính toán khoa học, chính xác, được gọi là khái niệm "nước ảo", là lượng nước cần để sản xuất ra lương thực, thực phẩm và hàng hóa, lượng nước gắn vào sản phẩm. Như vậy, theo lý thuyết này thì mỗi người phải cần tới 5.000 lít nước/ngày.
Trái đất ước tính có 1,4 tỉ km3 nước, nhưng trừ đi những phần nước mặn, nước đóng băng và nước ở sâu dưới lòng đất không thể khai thác được, thì chỉ còn lại 0,02% để phục vụ con người. 0,02% ấy lại được phân chia không đồng đều. 
Nhu cầu về nước - vì thế ngày càng tăng đặt nhân loại trước nguy cơ khát trên diện rộng. Nguyên nhân của cơn khát ấy không gì khác là cuộc "tranh chấp" giữa nước thật (nước sinh hoạt) và nước ảo (nước sản xuất). Để cứu vãn tình trạng này, các nhà khoa học khuyến cáo: Hãy từ bỏ thói quen tiêu dùng xa xỉ, lãng phí, tiết kiệm hợp lý là phương án tốt nhất để tự cứu mình.
Trong 50 năm qua việc khai thác các tầng nước ngầm đã tăng gấp 3 lần. Trong khi đó, hơn 80% lượng nước đã sử dụng trên thế giới không được thu gom và xử lý. Bởi vậy, trong 50 năm tới, khi nhu cầu về cái ăn tăng khoảng 70%, quá trình sản xuất lương thực này đòi hỏi một lượng nước khổng lồ, lúc đó nước có thể quý hơn dầu mỏ.
Thế giới đang khát
Vừa qua, LHQ đã công bố báo cáo cho thấy, từ năm 2000 đến 2015, việc tiếp cận nguồn nước sạch cho người dân trên thế giới đã có nhiều tiến bộ đáng kể. Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ là giảm một nửa số người không được tiếp cận nước sạch và các điều kiện vệ sinh cơ bản đã đạt được sớm 5 năm so với mục tiêu đề ra là năm 2015. Đến cuối năm 2010, 89% dân số toàn cầu (khoảng hơn 6 tỷ người) có thể tiếp cận nước sạch, vượt mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, nước sạch vẫn không phải là nguồn tài nguyên dành cho tất cả mọi người trong khi 11% còn lại (khoảng 783 triệu người) vẫn không được tiếp cận nguồn nước an toàn; khoảng 2,5 tỷ người vẫn còn thiếu các điều kiện vệ sinh tối thiểu.
Đặc biệt, hiện nay, việc tiếp cận với nước sạch cũng tồn tại nhiều khác biệt giữa các vùng miền. Gần một nửa trong tổng số 2 tỷ người được tiếp cận với nước sạch từ năm 1990 sống tại Trung Quốc hoặc Ấn Độ. Trong khi đó, nhiều nước tại châu Phi hay nhiều quốc đảo ở Thái Bình Dương không thể đạt được mục tiêu này vào năm 2015. Một số quốc gia thậm chí còn tụt hậu so với năm 1990. Hơn 40% dân số toàn cầu chưa được sử dụng nước sạch hiện sống ở khu vực châu Phi - Sahara, Mỹ Latinh và châu Á. Thậm chí, có tới 14% dân số vẫn phải uống nước sông ngòi, ao hồ. 97% dân số các nước chậm phát triển nhất thế giới vẫn không được sử dụng nước sạch. Thêm vào đó, sự khác biệt lớn cũng diễn ra giữa khu vực nông thôn và thành thị. Khoảng 96% dân số khu vực đô thị đã được tiếp cận nguồn nước chất lượng so với con số 81% của khu vực nông thôn. Điều này có nghĩa là, 653 triệu người khu vực nông thôn thiếu nguồn nước sạch.
Để toàn nhân loại có thể tiếp cận với nước sạch xem ra vẫn là một mục tiêu xa vời. Và trong bối cảnh đó, nguồn nước không an toàn lại chính là nguyên dân đầu tiên dẫn tới tử vong trên thế giới, trước cả suy dinh dưỡng. Theo thống kê của UNICEF, mỗi ngày, hiện có hơn 3.000 trẻ em trên thế giới tử vong vì bệnh tiêu chảy, bệnh bắt nguồn từ nguồn nước bẩn. Nước sạch và điều kiện vệ sinh là hai nhân tố sống còn để nâng cao sức khỏe con người và phát triển. Hơn 10% trong tổng số các bệnh hiện nay trên thế giới vẫn gắn với nguồn nước bẩn và các điều kiện vệ sinh của con người. Thách thức đối với nhân loại ở phía trước vẫn rất lớn. Nếu không giải quyết hiệu quả vấn đề này, các bệnh dịch sẽ hoành hành và lây lan nhanh chóng trong dân cư cũng như cản trở việc người dân tiếp cận với giáo dục và phát triển kinh tế.
Nguồn nước ngọt trên thế giới còn có nguy cơ cạn kiệt dần cùng với tình trạng gia tăng dân số, lũ lụt, hạn hán và đặc biệt là quá trình hâm nóng khí quyển. Theo dự báo, nhiệt độ trung bình thế giới tăng thêm 2 độ sẽ kéo theo mức chi phí thích ứng với biến đổi từ 70 đến 100 tỷ USD mỗi năm, trong đó khoảng trên dưới 20 tỷ liên quan đến việc sử dụng nước. Tổ chức Nông lương LHQ (FAO) ước tính, vào năm 2025 1,8 tỉ người sẽ sống ở những khu vực "hoàn toàn thiếu nước" và 2/3 dân số thế giới có thể chịu hoàn cảnh "bị căng thẳng về nước". Còn hiện 1 tỉ người trên thế giới đang bị ám ảnh về sự khan hiếm nước và mỗi ngày có tới 4.000 trẻ em bị chết vì dùng nước không đảm bảo vệ sinh. "Thế giới đang khát" và cơn khát ấy đã và sẽ là nguyên nhân gây ra các cuộc bất đồng, xung đột giữa các quốc gia.
Chiến tranh nước sạch
Có người chỉ trích Moyo rằng những dự báo của bà là tin đồn gây hoang mang lo sợ, mà không tính đến những giải pháp công nghệ trong tương lai có thể giải quyết sự thiếu hụt. Con người đã lo lắng về sự tăng trưởng dân số một cách thiếu ổn định kể từ thời năm 1798 và thực tế thì thế giới vẫn luôn có thể xoay xở. Đúng, nhưng những người nói "chúng ta sẽ xoay xở" là người phương Tây, những người có nước sạch để dùng. Nhưng nếu bạn ở Ấn Độ và dòng sông Brahmaputra đang chảy về phía Trung Quốc thì có lẽ bạn sẽ không thể xoay xở nổi. Người phương Tây cho rằng họ có thể xoay xở được mọi việc là vì giá dầu chưa bao giờ lên mức 1000 USD/ thùng. Nếu bạn sống ở một nước nghèo khổ, nơi mà bạn phải cuốc bộ hàng mấy dặm đường để lấy nước hoặc thậm chí sẽ phải chiến đấu để giành nước hay một thứ tài nguyên nào đó thì cuộc chiến sẽ xảy ra.
Trên thực tế, chưa cần nhìn đến tương lai 10 năm nữa, ngay cả trong quá khứ và hiện tại, nước cũng đã là nguồn tài nguyên gây ra xung đột và chiến tranh giữa các quốc gia. Kể từ năm 1990, đã có ít nhất 18 cuộc xung đột nghiêm trọng xảy ra trên khắp thế giới mà nguyên nhân xuất phát từ sự cạnh tranh về các nguồn tài nguyên.
Cơn khát ấy là nguyên nhân gây ra những cuộc xung đột, như cuộc chiến nước kéo dài đến 30 năm ở Sudan. Hay hai bộ lạc chăn cừu ở miền bắc Kenya đã gây chiến để chiếm lĩnh ốc đảo có cây cỏ xanh tươi cuối cùng ở vùng đất này. Hay trước đây, Iraq thường phàn nàn lên LHQ rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã xây đập chặn mất nguồn nước của sông Tigris và Euphrates chảy vào Iraq. Ai Cập, Sudan và Etiopia cũng tiềm ẩn xung đột do tranh chấp việc kiểm soát nguồn nước sông Nile. Ấn Độ cho rằng Trung Quốc đã xây dựng một con đập trên sông Brahmaputra, bắt nguồn từ Tây Tạng, Tây Nam Trung Quốc, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới nguồn nước ở hạ lưu Ấn Độ. Nhiều nước ở lưu vực sông Mekong cũng không đồng tình với việc Trung Quốc xây 14 con đập bậc thềm Vân Nam, giữ lại hơn nửa lưu lượng dòng chảy, khiến mực nước sông Mekong xuống thấp chưa từng có trong mùa khô, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn cá và nông nghiệp của các nước vùng hạ lưu.
Các quốc gia ở thượng nguồn tạo sức ép với các quốc gia ở hạ lưu bằng cách kiểm soát dòng chảy của các con sông. Một số nơi như hồ chứa nước sạch hay cầu có thể trở thành mục tiêu khủng bố. Sẽ đến lúc những cuộc chiến mới tranh giành và kiểm soát nguồn nước, thậm chí sẽ khốc liệt hơn cả cuộc chiến dầu mỏ.
Nước và an ninh lương thực
Theo tính toán của FAO, thế giới hiện phải nuôi ăn hơn 7 tỷ người và có thể thêm 2 tỷ người nữa vào năm 2050. Điều này có nghĩa chúng ta cần thêm 70% lượng thực phẩm và đối với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, phải tăng 100% sản lượng mới đủ để cung cấp cho nhu cầu lương thực của người dân. Nông nghiệp hiện đang sử dụng 70% lượng nước tiêu thụ trên thế giới, lúc đó sẽ cần huy động đến 90%. Trong khi đó, sự phân bố và sử dụng nguồn nước đang bộc lộ nhiều điểm bất hợp lý.
"Cuối cùng, sau 25 năm cắt giảm đầu tư cho phát triển nông nghiệp, chúng ta nghe nói đến an ninh lương thực. Chúng ta thấy cần thiết phải tăng đầu tư cho nông nghiệp. Nhưng tôi không thấy ai nói tới bảo đảm nước cho lương thực". Đó là những gì mà giám đốc Bill và Melinda Gates Foundation - Jeff Rikes ghi trong sổ ghi chép cá nhân tại Hội nghị về Nước cho Lương thực.
Trên thực tế, trong tổng khối lượng nước được khai thác sử dụng trên toàn thế giới hiện nay là 3.800 tỷ m3, thì việc tưới tiêu nước trong nông nghiệp sử dụng 70% (2.700 tỷ m3). Gần 95% lượng nước tại các nước đang phát triển được sử dụng để tưới tiêu cho đất nông nghiệp. Tuy nhiên cho đến nay, nguồn nước ngầm đã giảm mạnh và cạn kiệt ở 20 nước có tổng dân số chiếm tới 50% dân số thế giới. Nạn khan hiếm nước cho nông nghiệp ở 3 cường quốc sản xuất ngũ cốc hàng đầu thế giới là Mỹ, Trung Quốc và Ấn Độ đặc biệt đáng lo ngại. Cùng với đó, nhu cầu lương thực dự kiến tăng gấp đôi cùng với tác động của biến đổi khí hậu đối với phân bố nước hiện có về mặt địa lý sẽ làm tăng đáng kể nhu cầu về nước và khủng hoảng nước tiềm tàng.
Không thể phủ nhận rằng, nguồn nước trên trái đất ngày càng nảy sinh nhiều nguy cơ do chịu tác động từ hiện tượng biến đổi khí hậu. Lượng mưa giảm sút đáng kể. Sông ngòi, hồ ao cạn kiệt là tình trạng hiện đang diễn ra phổ biến tại nhiều khu vực. Điều này cũng đồng nghĩa với việc ngày càng có nhiều khu vực bị thiếu nước, hay thậm chí là khan hiếm nước.
Bên cạnh đó, theo LHQ, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khan hiếm nước là do quá lãng phí nước trong sản xuất lương thực. Các khu vực Nam Á, Đông Á, và Trung Đông là những vùng hiện đã gần kề cận hoặc thậm chí là vượt quá các giới hạn về nguồn nước, trong khi đó, dân cư tại những khu vực này lại vẫn tiếp tục tăng lên. LHQ khẳng định, châu Á có thể đối mặt với tình trạng thiếu lương thực triền miên nếu không tiến hành một cuộc cách mạng triệt để trong thói quen sử dụng nước. Châu Á sở hữu tới 70% diện tích đất được tưới tiêu của thế giới. Phần lớn nông dân chỉ sử dụng những thiết bị bơm nước lạc hậu và không hiệu quả. Tuy nhiên, họ lại có thể lấy một lượng nước không hạn chế vào ruộng khiến các nguồn nước nhanh chóng cạn kiệt. Nếu thói quen này vẫn tiếp diễn, khủng hoảng lương thực sẽ bùng phát trên khắp châu Á.
Hiện tượng thất thoát sau thu hoạch, sử dụng thức ăn một cách lãng phí, nhất là tại các nước giàu cũng được FAO lưu ý. Theo đó, nếu giảm được 50% số thất thoát và phí phạm lương thực trên toàn thế giới thì có thể mỗi năm, tiết kiệm được 1350km3 nước. Con số không hề nhỏ khi đem ra so sánh với lượng mưa trung bình hàng năm ở Tây Ban Nha là 350km3…
Có một tình trạng cần được nói đến là Cuộc Cách mạng Xanh hồi những thập niên 70-80, với việc tăng cường sử dụng hóa chất làm phân bón, thuốc trừ sâu, cũng như áp dụng hình thức thủy lợi dẫn thủy nhập điền... đã giúp cứu nhiều người khỏi tình trạng đói kém. Tuy nhiên những ảnh hưởng về môi trường cũng từ đó mà phát sinh. Đó là tình trạng một phần tư đất đai canh tác trên thế giới bị xuống cấp. Nhiều dòng sông lớn bị kiệt nước vào một số thời điểm trong năm, những biển nội địa, hồ lớn bị thu hẹp. Tình trạng sử dụng quá nhiều phân bón hóa học và thuốc trừ sâu khiến cho nhiều nguồn nước bị ô nhiễm. Tình trạng ô nhiễm nguồn nước là một nguyên nhân đáng kể làm giảm bớt lượng nước cho con người sử dụng vào những mục tiêu khác nhau.
Trong bối cảnh cả đất và nước ngày càng trở nên quý giá như hiện nay, một kịch bản như thế chẳng bền vững chút nào. Và khi người dân đói, xã hội sẽ trở nên bất ổn.
Việt Nam được xác định là một trong năm quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất do biến đổi khí hậu, trong đó tài nguyên nước sẽ chịu những ảnh hưởng lớn nhất và sớm nhất sẽ kéo đến việc ảnh hưởng nặng nề đến ngành nông nghiệp. Nền nông nghiệp của Việt Nam giảm sút, chẳng những ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia mà còn ảnh hưởng đến "nồi cơm" thế giới, bởi Việt Nam đang nằm trong top 3 quốc gia xuất khẩu gạo trên toàn cầu.
Hãy thay đổi thái độ
Nước không phải là nguồn tài nguyên luôn luôn có sẵn ở đúng nơi và đúng thời điểm, với chất lượng tốt. Tuy nhiên, vấn đề cần được quan tâm hiện nay không chỉ là số lượng nước còn có thể sử dụng trên thế giới mà còn là việc quản lý và sử dụng nguồn nước, cũng như sự đoàn kết của cả nhân loại để bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này. Vào thời điểm hiện tại, tình trạng cơ sở hạ tầng xuống cấp, khả năng tiếp cận với công nghệ và kiến thức còn hạn chế, không đồng đều... đang được xem là nhân tố ảnh hưởng đáng kể tới nguồn nước.
Và rõ ràng, mô hình phát triển nông nghiệp của thế giới hiện đã đi đến giới hạn của nó. Suốt nhiều năm qua, tiến bộ trong sản xuất nông nghiệp được đánh giá bằng "năng suất". Nhưng nay theo LHQ cần phải đánh giá lại theo sản xuất bền vững trên từng đơn vị các nguồn đầu vào gồm có đất đai, hóa chất và đặc biệt là nước. Công nghệ mới về thủy lợi cần được phát triển để sử dụng nước cho sản xuất nông nghiệp hiệu quả hơn.
Ngay cả khi giọt nước mà chúng ta sử dụng chưa phải là giọt nước cuối cùng trên thế giới thì nhân loại vẫn cần thay đổi thái độ, thay đổi nhận thức cũng như thói quen sinh hoạt của chính bản thân mình. Mọi nguồn tài nguyên trên thế giới đều có giới hạn. Vì vậy, nếu biết quản lý và sử dụng hiệu quả, con người vẫn có thể đảm bảo cuộc sống ổn định và phồn thịnh trong giới hạn mà tự nhiên cho phép.
Các biện pháp giúp bảo tồn nguồn nước không phải là chỉ có một. Tuy nhiên, tiết kiệm nguồn nước cũng như tiết kiệm lương thực là những điều mà không phải ai ai cũng dễ dàng thực hiện. Thay vì bàn thảo, phân tích xem cách thức nào hiệu quả nhất, đem đến lợi ích nhiều nhất cho nhân loại, thì mỗi người cần tiến hành ngay một biện pháp phù hợp nhất với chính mình hay áp dụng linh hoạt các biện pháp phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể. Không hề quá lời khi nói rằng, chỉ khi nào nhân loại sử dụng nước như chính giọt nước cuối cùng mà loài người có thể sử dụng thì khi ấy, nguồn tài nguyên này mới có thể khẳng định là "dồi dào, vô tận".
Minh Anh


Những lợi ích từ Công ước 1997
Những nguyên tắc và quy phạm được ghi nhận trong Công ước 1997 là cơ sở pháp lý quốc tế rất quan trọng của Việt Nam để bảo vệ nguồn nuớc quốc tế. Việc nghiên cứu để có cơ sở xem xét phê chuẩn Công ước là một nhiệm vụ cấp thiết của Việt Nam.
Công ước của Liên Hợp Quốc (LHQ) về luật sử dụng các nguồn nước quốc tế vào các mục đích phi giao thông được Đại hội đồng LHQ Khóa họp 41 thông qua năm 1997. Đây là một điều ước phổ cập toàn cầu đầu tiên điều chỉnh khá toàn diện quan hệ giữa các quốc gia trong lĩnh vực sử dụng các nguồn nước quốc tế. Công ước 1997 có một vai trò đặc biệt quan trọng trong lĩnh vực sử dụng nguồn nước quốc tế trong khu vực và trên thế giới, thể hiện qua năm khía cạnh được trình bày dưới đây.
Trước hết, Công ước góp phần hình thành một khuôn khổ pháp lý cho sự hợp tác giữa các quốc gia trong lĩnh vực sử dụng các nguồn nước quốc tế. Đây là một điều ước khung phổ cập đầu tiên trên thế giới được LHQ thông qua với sự tham gia rộng rãi của các quốc gia thành viên LHQ. Ngay trong quá trình thảo luận tại Ủy ban Luật pháp quốc tế và Ủy ban Pháp lý của LHQ, Dự thảo Công ước đã là một cơ sở quan trọng cho việc ký kết nhiều điều ước song phương và khu vực về sử dụng nguồn nước quốc tế. Khi có hiệu lực và được các quốc gia chấp nhận áp dụng rộng rãi trong thực tiễn, nhiều quy định với những nội dung mới trong Công ước có thể sẽ trở thành những tập quán quốc tế phổ cập mới ràng buộc tất cả các quốc gia, góp phần tạo ra cơ sở pháp lý quan trọng nhất điều chỉnh quan hệ giữa các quốc gia trong việc sử dụng các nguồn nước quốc tế.
Thứ hai, Công ước khẳng định thắng lợi của học thuyết chủ quyền lãnh thổ hạn chế và học thuyết sử dụng công bằng nguồn nước quốc tế đối với học thuyết chủ quyền lãnh thổ tuyệt đối do một số luật gia của các quốc gia ở thượng và hạ lưu chủ trương. Theo đó, tất cả các quốc gia ven nguồn nước đều có quyền tự do sử dụng nước của các nguồn nước quốc tế chảy qua hay nằm trong lãnh thổ của mình với điều kiện là không được làm phương hại đến các quyền và lợi ích hợp pháp của tất cả các quốc gia ven nguồn nước khác. Bên cạnh đó, nguồn nước quốc tế được coi là một tài nguyên thiên nhiên được chia sẻ giữa hai hay nhiều quốc gia, là tài sản chung và vì thế, các quốc gia ven nguồn nước có quyền sử dụng công bằng.
Thứ ba, Công ước đưa ra được một khái niệm nguồn nước quốc tế toàn diện, được công nhận rộng rãi. Khái niệm này có một số điểm rất đáng chú ý như: nguồn nước quốc tế là một hệ thống thống nhất bao gồm cả nước mặt và nước ngầm; là một thể thống nhất gắn với nhau bằng những quan hệ vật lý và thông thường là chảy vào một điểm cuối chung. Đây được coi là một bước tiến quan trọng hướng tới việc quản lý tổng hợp nguồn nước.
Thứ tư, Công ước pháp điển hoá những quy phạm của Luật tập quán quốc tế trong lĩnh vực sử dụng nguồn nước quốc tế. Trong đó có nguyên tắc sử dụng công bằng và hợp lý nguồn nước quốc tế; nghĩa vụ không gây hại đáng kể; nghĩa vụ trao đổi thông tin và tham khảo liên quan đến những tác động bất lợi qua biên giới quốc gia; nghĩa vụ bảo vệ môi trường của nguồn nước.
Những nguyên tắc và quy phạm cơ bản nói trên đã được ghi nhận rộng rãi trong thực tiễn điều ước, thực tiễn quốc gia, các phán quyết của các toà án và trọng tài quốc tế, các văn bản của các tổ chức quốc tế liên chính phủ.
Cuối cùng, Công ước đã góp phần phát triển sự tiến bộ của luật về sử dụng các nguồn nước quốc tế vào các mục đích phi giao thông qua việc tạo ra các nguyên tắc và quy phạm mới. Cụ thể i) Ghi nhận nghĩa vụ của các quốc gia thành viên phải tiến hành những biện pháp cần thiết để đạt được việc sử dụng nguồn nước quốc tế một cách tối ưu và bền vững; ii) Đưa ra các yếu tố để xác định thế nào là sử dụng hợp lý và công bằng nguồn nước quốc tế; iii) Khẳng định nghĩa vụ hợp tác chung giữa các quốc gia ven nguồn nước trong việc giải quyết những vấn đề phát sinh; iv) Xác định rõ ràng nghĩa vụ trao đổi tư liệu và thông tin thường xuyên là rất cần thiết cho việc sử dụng và phát triển bền vững; v) Tạo ra một cơ chế trao đổi thông tin, tư liệu, trao đổi và thương lượng giữa các quốc gia liên quan đến việc thực hiện các dự án và các biện pháp được hoạch định có thể gây ra những tác động bất lợi cho các quốc gia ven nguồn nước khác; vi) Đưa ra nghĩa vụ bảo vệ môi trường một cách toàn diện không chỉ bao gồm nghĩa vụ bảo vệ môi trường nước mà còn cả bảo vệ hệ sinh thái của cả nguồn nước và môi trường bên ngoài nguồn nước vii) Xác định nghĩa vụ hợp tác để ngăn chặn và giải quyết hậu quả của các trường hợp khẩn cấp.
Bằng việc phê chuẩn, Việt Nam sẽ góp phần sớm đưa Công ước vào hiệu lực. Qua đó, nâng cao giá trị của các nguyên tắc của luật về sử dụng nguồn nước quốc tế và củng cố khuôn khổ pháp lý toàn cầu trong lĩnh vực sử dụng nguồn nước quốc tế. Việc này sẽ tác động tích cực vào quá trình hình thành khuôn khổ pháp lý điều chỉnh việc sử dụng nguồn nước quốc tế tại khu vực Đông Nam Á, góp phần xóa bỏ tình trạng sử dụng nguồn nước quốc tế một cách vô chính phủ tại khu vực này. Đồng thời, thể hiện rõ ràng cam kết của Việt Nam đối với những nguyên tắc về sử dụng các nguồn nước quốc tế - một trong những cơ sở pháp lý quốc tế quan trọng nhất để bảo vệ nguồn nước được chia sẻ giữa Việt Nam và các nước láng giềng,vốn chưa được một điều ước quốc tế nào điều chỉnh.
Nguyễn Trường GiangChuyên gia pháp lý về nước, Vụ trưởng Ủy Ban Biên giới, Bộ Ngoại giao



Ý kiến
Nếu nhân loại không cải thiện được hiệu quả sử dụng nước trong nông nghiệp, thế giới sẽ thất bại hoàn toàn trong cuộc chiến chống đói nghèo. Với gần 1 tỷ người trên thế giới đang bị đói và 800 triệu người chưa được tiếp cận nguồn nước an toàn, cộng đồng quốc tế cần hành động tích cực hơn để tăng cường các nền tảng ổn định ở các địa phương, quốc gia và toàn cầu. Ban Ki- moon, Tổng Thư ký Liên Hợp quốc
Khủng hoảng nguồn nước sẽ dẫn tới khủng hoảng về y tế, khủng hoảng nông nghiệp, khủng hoảng kinh tế, khủng hoảng khí hậu, và thậm chí là khủng hoảng về chính trị. Hillary Clinton, Ngoại trưởng Mỹ
Tình trạng bất ổn trên thế giới liên quan đến nạn khan hiếm thực phẩm hay giá lương thực tăng cao mới chỉ là bước khởi đầu. Sẽ đến lúc các nước không còn đối đầu bằng vũ khí mà đối đầu vì thiếu nước uống, lương thực, giá cả nhu yếu phẩm tăng vọt kéo theo bất ổn chính trị. Đó là tương lai nhân loại nếu không có biện pháp khắc phục kịp thời. Matthew Roney, Chuyên gia nghiên cứu Viện Chính sách Trái đất (Mỹ)
VN cần chủ động cùng các bên liên quan trong khu vực, tìm kiếm giải pháp lâu dài về sử dụng, khai thác nguồn nước, hình thành các cơ chế xử lý các vấn đề về an ninh nguồn nước; trao đổi các kinh nghiệm, kiến thức xử lý nguồn nước từ góc độ liên khu vực; nâng cao nhận thức pháp luật; nâng cao vai trò, đóng góp của các tổ chức xã hội và báo giới đối với an ninh nguồn nước... TS. Hoàng Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược - Học viện Ngoại giao
Để đảm bảo an ninh về nước, cần thường xuyên cập nhật và phân tích kịp thời thông tin; chủ động lập và triển khai phương án bền vững đối phó với tình huống xấu nhất. Trong giải quyết bài toán an ninh nguồn nước, việc phối hợp quốc tế là vô cùng quan trọng. GS.TSKH. Phạm Hồng Giang, Chủ tịch Hội đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam
Nguồn nước đã và đang ngày càng khan hiếm. Vì thế, sẽ không thể là sớm nếu ngay từ bây giờ, những hỗ trợ cần thiết nhất giúp người dân nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của nguồn nước để từ đó thay đổi ý thức trong sử dụng và khai thác nguồn nước đang rất cần thiết. Nguyễn Ngọc Anh, Viện trưởng Viện Quy hoạch thủy lợi miền Nam