Nghiên Cứu Biển Đông - Thứ hai, 04 Tháng 6 2012
“Thời báo hoàn cầu” gần đây có bài
tổng hợp ý kiến đánh giá của các chuyên gia, cảnh báo về những sai lầm chiến
lược mà Trung Quốc trỗi dậy cần phải nghiêm ngặt phòng tránh và những việc cần
làm, trong đó có sai lầm tai hại là dựa vào vũ lực để giải quyết tranh chấp.
Khúc Tinh, Viện
trưởng Viện nghiên cứu vấn đề quốc tế Trung Quốc: Một Trung Quốc
phát triển nhanh cần phải kiên trì phát triển hòa bình không thể sử dụng vũ lực
để giải quyết vấn đề tranh chấp, vì: thứ nhất sự tồn tại của nước Mỹ là một
hiện thực mà Trung Quốc không thể né tránh, sự chênh lệch về thực lực tổng hợp
giữa Trung Quốc và Mỹ vẫn rất lớn; thứ hai, vũ lực không những không giải quyết
được vấn đề, mà thậm chí còn gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn; thứ ba, nếu Trung
Quốc giữ được nhịp độ phát triển nhanh toàn diện thì rất nhiều vấn đề khác sẽ
có thể dễ dàng được giải quyết; thứ tư, nếu xảy ra chiến tranh sẽ đem lại nhiều
tổn thương tai hại lơn cho kinh tế xã hội, làm mất đi lợi thế phát triển nhanh.
Tuy nhiên, không sử dụng vũ lực không có nghĩa là để mặc cho người khác tha hồ
xâu xé, cũng không có nghĩa là chúng ta hoàn toàn không sử dụng nhiều biện pháp
để giải quyết vấn đề hiện thực. Nói tóm lại, chúng ta mãi mãi phải giữ cho được
mình là dân tộc lớn hòa bình nhưng trong những sách lược cụ thể cần có những
ứng xử linh hoạt.
Hoàng Nhân Vĩ,
Phó viện trưởng Viện khoa học xã hội Thượng Hải: Trong 10 đến 20
năm tới Trung Quốc có thể bước vào thời kỳ nguy hiểm chiến lược, nhưng vẫn phải
đặt cơ hội chiến lược lên hàng đầu, nguy hiểm chiến lược ở hàng thứ yếu. Chỉ có
như vậy mới có thể vượt qua thời kỳ nguy hiểm chiến lược. Hòa bình không chỉ có
nghĩa là giữa các nước lớn không xảy ra đại chiến thế giới, mà còn đòi hỏi
Trung Quốc không được đối đầu với cả thế giới phương Tây, không đối đầu với
phân lớn các quốc gia không thể là hình ảnh của một quốc gia hiếu chiến trong
dư luận quốc tế.
Cung Lực, Viện
trưởng Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế, Trường Đảng Trung ương Trung Quốc: Đối với
sự can thiệp và thách thức từ bên ngoài, Trung Quốc càng phát triển thì biện
pháp chống kiềm chế càng nhiều, việc bảo vệ hòa bình cũng sẽ càng có lợi. vấn
đề mấu chốt hiện nay là phải kiên trì nhận định chiến lược “hòa bình và phát
triển là chủ đề của thời đại”. Trung Quốc gần 30 năm nay tuy phát triển nhanh
nhưng trước mắt vẫn chưa chuyển hóa được thực lực tổng hợp qua phát triển nhanh
thành khả năng giải quyết vấn đề, đặc biệt là khả năng giải quyết các vấn đề
quốc tế.
Tôn Kiến Hàng,
Phó chủ nhiệm Trung tâm nghiên cứu Châu Á-Thái Bình Dương, Viện nghiên cứu
chiến lược quốc tế thuộc Trường Đảng Trung ương: Địa vị của Châu
Á-Thái Bình Dương trong bố cục chung của thế giới, nhất là địa vị kinh tế đã có
sức nặng hơn, trung tâm kinh tế đang dịch chuyển về Châu Á. Chiến lược trở lại
Châu Á của Mỹ vừa nhắm mục tiêu vào Trung Quốc, cũng vừa nhằm hợp tác với Trung
Quốc. Một mặt, Mỹ trở lại Châu Á đã làm dấy lên một loạt vấn đề ở xung quanh
Trung Quốc, đòi hỏi Trung Quốc phải kiên trì con đường phát triển hòa bình,
nhưng cũng phái căn cứ vào tình hình xung quanh, đối phó linh hoạt, kiên quyết
bảo vệ lợi ích cốt lõi, nếu không sẽ tạo ra ảnh hưởng mặt trái đối với thời kỳ
cơ hội chiến lược. Mặt khác, Mỹ hợp tác với Trung Quốc cũng không hoàn toàn
xuất phát từ tình ý giả tạo, vì thông qua hợp tác với Trung Quốc, Mỹ có thể có
được lợi ích. Vi thế, Trung Quốc phải học cách lợi dụng nhu cầu này cua Mỹ,
thay đổi phương thức tư duy, trong khi giữ vững ngọn cờ hòa bình cũng đồng thời
áp dụng nhiều biện pháp đi cùng với Mỹ để bảo vệ lợi ích của mình tránh một mực
khăng khăng né tránh bất đồng hoặc áp dụng khẩu hiệu giáo điều.
Cao Tổ Quý, Giáo
sư Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế, Trường Đảng Trung ương: Có 5 cặp
quan hệ tam giác chồng lấn và đan xen lẫn nhau ảnh hưởng đến xu hướng chiến
lược ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, đó là các cặp tam giác Trung – Mỹ – Châu
Âu, Trung – Mỹ – Nga, Trung – Mỹ – Ấn, Trung – Mỹ – Nhật, Trung – Mỹ – ASEAN.
Trong 5 cặp tam giác nói trên, có hai mạch chủ chốt, đó là mạch quan hệ Trung –
Mỹ và sự điều chỉnh chiến lược giữa Nhật Bản, Ấn Độ và ASEAN. Về quan hệ
Trung-Mỹ, trong tương lai xu hướng quan hệ chiến lược của hai nước Mỹ-Trung ở
khu vực Châu Á-Thái Bình Dương sẽ quyết định trực tiếp đến xu hướng quan hệ của
cả 5 cặp tam giác nói trên. Về việc điều chỉnh chiến lược giữa Nhật Bản, Ấn Độ
và ASEAN thì sự phân hóa và tổ hợp của các nước này và cả nhóm của các nước đó
sẽ khiến cho cục diện cũ trở nên phức tạp khác thường. Đứng trước những thay
đổi như vậy, Trung Quốc cần phát huy ảnh hưởng kinh tế của mình ở khu vực Châu
Á- Thái Bình Dương, gắn kết giữa năng lực địa kinh tế với khuôn khổ địa chính
trị, đối phó với việc Mỹ thành lập mạng lưới đồng minh và đối tác rộng khắp ở
Châu Á-Thái Bình Dương. Ngoài nước Mỹ, phải đồng thời phát triển quan hệ với
nhiều nước lớn như Nhật Bản, Ấn Độ, Nga, điều chỉnh lại sách lược xử lý quan hệ
nước lớn trước đây.
Thiệu Phong, Chủ
nhiệm Phòng Chiến lược, Ban Nghiên cứu kinh tế và chính trị thế giới-Viện Khoa
học xã hội Trung Quốc: Trình độ phát triển tổng thể của quốc gia mới thể hiện
sức mạnh mềm của quốc gia đó. Công tác nghiên cứu chiến lược quốc tế của Trung
Quốc hiện nay rất cần giải quyết 4 vấn đề sau: Một là vấn đề về thời cơ chiến
lược, Trung Quốc cần nắm vững thời cơ chiến lược như thế nào và giải quyết vấn
đề lịch sử để lại ra sao; hai là Trung Quốc có rất ít bạn trên thế giới, nên
cần phải thông qua thiết lập quan điểm giá trị chung và lợi ích chung, tranh
thủ nhiều bạn hơn trong cộng đồng quốc tế; ba là nâng cao hình ảnh quốc tế của
Trung Quốc; bốn là tăng cường xây dựng kinh tế, xã hội của quốc gia.
Vương Hồng Tục,
Chủ nhiệm Phòng nghiên cứu ngoại giao Trung Quốc, Viện nghiên cứu chiến lược
quốc tế thuộc Trường Đảng Trung ương: Trong khi hoạch định chiến lược
quốc tế, môi trường trong nước và môi trường quốc tế đều quan trọng như nhau.
Tình hình phát triển của Trung Quốc hiện đang mất cân bằng, sức mạnh mềm về văn
hóa lạc hậu nhiều so với phát triển kinh tế, địa vị Trung Quốc ở vào thể yếu về
quyền phát ngôn và dư luận quốc tế. Trong tình hình nói trên, chiến lược cơ bản
của Trung Quốc được hoạch định trong những năm 80 của thể kỷ trước vẫn cần phải
tiếp tục thực hiện. Tuy nhiên cần phải căn cứ theo tình hình mới và đặc điểm
mới đế điều chỉnh thích hợp. Hiện nay Trung Quốc vẫn chưa có chiến lược văn hóa
quốc tế một cách có hệ thống.
Trương yến Sinh,
Tổng thư ký Hội đồng học thuật – Ủy ban phát triển và cải cách quốc gia: Trong
vài năm tới, với tốc độ phát triển như hiện nay thì kinh tế Trung Quốc sẽ vượt
Mỹ. Trong tiến trình đó, giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ xuất hiện tình trạng cạnh
tranh, Mỹ sẽ bằng mọi cách cản trở Trung Quốc, vì thế đối với Trung Quốc, đây là
thời kỳ then chốt trong quá trình phát triển của một nước. Nếu Trung Quốc muốn
đối phó được với triển vọng bất lợi như hiện nay thì phải thay đổi phương thức
phát triển của 30 năm trước để xây dựng mô hình phát triển trên cơ sở các quy
tắc và pháp chế, chuyển đổi phương thức phát triển kinh tế theo mô hình hướng
ngoại sang mô hình quốc tế hóa với các yếu tố về nhân tài, thị trường, tư bản,
ngành nghề, tiếp cận với các quy chế quốc tế về các phương diện thể chế, chiến
lược và kết cấu, trong đó trung tâm là thay đổi thể chế.
Vương Phàm, Trợ
lý Viện trưởng Học viện Ngoại giao Trung Quốc: Xét từ hiện trạng
quyền lực và chính trị ở khu vực Châu Á thì tư duy chiến tranh lạnh không thể
loại bỏ được, Trung Quốc cần phải giảm bớt ảnh hưởng tiêu cực của tư duy chiến
tranh lạnh, dự báo đề phòng và kiểm soát khủng hoảng, đi đến nhận thức chung
với Mỹ trong bối cảnh duy trì hiện trạng ở Châu Á. Một mặt tăng cường hợp tác
an ninh đa phương, mặt khác tăng cường hợp tác an ninh phi truyền thống, tận
dụng triệt để hiện tượng cộng sinh ở Đông Á, giải quyết tốt vấn đề phát triển
cân bằng ở Đông Á./.
Theo Hoàn cầu (ngày 11/5)
Lê Sơn
(gt)
*****
