"Hành
vi của Trung Quốc ở Biển Đông đang đẩy khu vực theo hướng sai và gửi
một thông điệp gây thất vọng về loại cường quốc mà Trung Quốc sẽ trở
thành và Trung Quốc sẽ quan hệ như thế nào với các nước láng giềng. Việc
yêu sách của Trung Quốc có phạm vi quá rộng ..đang tạo ra một bầu
không khí lo âu ...Tôi nghĩ sự mập mờ.. của đường 9 đoạn Trung Quốc đặc
biệt đáng lo ngại."
Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS)
“Biển Đông và Châu Á - Thái Bình Dương trong thời kỳ quá độ”
Giới thiệu:
John Hamre,
Giám đốc và CEO CSIS
Diễn giả:
Thượng nghị sĩ Joseph Lieberman (ID-CT)
Địa điểm:
CSIS, Trung tâm Hội nghị B1, Đường 1800 K, NW, Washington, D.C.
Thời gian: 8:30 a.m. EDT
Ngày: Thứ 5, 28 tháng 6, 2012
JOHN HAMRE:
Xin chào quý vị. Chào mừng các quý vị đến với ngày thứ hai trong hội
thảo của chúng tôi. Tôi rất vui vì sự có mặt của quý vị tại đây. Tên tôi
là John Hamre. Tôi là Giám đốc của CSIS và tôi rất hài lòng vì chúng
tôi có một số lượng người tham dự đông đảo như thế này. Như quý vị đã
biết, ở Washington, mọi người thường tham gia ngày đầu tiên và bỏ qua
ngày thứ hai, do vậy tôi rất biết ơn vì điều này. Nhưng tôi nghĩ rằng
tôi biết lý do cho điều đó, và đó là vì sự có mặt của Joe Lieberman tại
đây.
Tôi
xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Thượng nghị sĩ Lieberman vì đã đến
đây ngày hôm nay. Tôi có biết một chút về cuộc sống của ông ấy, đã từng
làm việc tại Thượng viện trong 10 năm và tôi biết rằng thời gian vô
cùng, vô cùng quý giá. Vì vậy, đối với một thượng nghị sĩ với tất cả các
nghĩa vụ của mình để sắp xếp thời gian đến với một viện nghiên cứu
chiến lược để nói về một chủ đề phức tạp thực sự là một đặc ân và một
điều hiếm có bây giờ. Điều này có thể không phải là đặc trưng của Thượng
viện hiện tại, nhưng nó là đặc trưng của Joe Lieberman. Ý của tôi là,
Lieberman luôn là một thượng nghị sĩ có suy nghĩ rằng công việc của mình
là mang lại những ý tưởng mới và những ý kiến trung thực cho Thượng
viện và ông làm điều đó theo một cách rất mới, và đó là một trong những
lý do tại sao ông là một nhà lãnh đạo đáng kính tại Thượng viện. Đây là
một trong những lý do chúng ta sẽ nhớ tới ông khi ông rời Thượng viện,
bởi vì cùng với ông, chúng ta còn có người có cùng suy nghĩ rằng chất
lượng của các ý tưởng và sự trung thực của cuộc đối thoại là ưu tiên
hàng đầu, chứ không chỉ là phép thử chính trị. Và chúng ta sẽ nhớ điều
đó.
Nhưng
chúng tôi sẽ không để cho ông xa rời giới hoạch định chính sách. Chúng
tôi sẽ đảm bảo rằng ông ấy sẽ trở lại nhiều hơn và nhiều hơn nữa, vì ông
sẽ có thời gian nhiều hơn một chút, mặc dù - (cười)- các quý vị đã
biết, tất cả mọi người, khi họ rời khỏi chức vụ thường có xu hướng bận
rộn hơn, và do đó, ông sẽ khôn khéo chờ đợi xem vai trò trong tương lai
của mình như thế nào. Nhưng quý vị biết đấy, chúng tôi muốn ông trở lại,
và tôi biết quý vị sẽ hiểu điều đó và lắng nghe điều đó khi sáng nay
ông sẽ chia sẻ với chúng tôi những hiểu biết của ông về Biển Đông. Và
tôi nghĩ với chủ đề của Hội thảo này là Tìm kiếm giải pháp, thì thực sự
không có ai có thể đại diện cho tập thể lãnh đạo và chính phủ để tìm
kiếm giải pháp tốt hơn Thượng nghị sĩ Joseph Lieberman. Xin quý vị hãy
chào đón ông bằng một tràng pháo tay. Chúng ta mong đợi bài phát biểu
của ông. (Vỗ tay)
Thượng nghị sĩ Joseph Lieberman:
Vâng, cảm ơn John rất nhiều vì lời giới thiệu rất hào phóng. Tôi rất
vui mừng khi có mặt ở đây. Tôi luôn luôn muốn nói rằng tôi sẽ rút khỏi
Thượng viện, nhưng tôi không nghỉ việc, và tôi mong muốn tiếp tục được
tham gia vào các cuộc thảo luận này. Khi tôi nghĩ về nó, tôi hy vọng
những người đồng sự của tôi có thể đi theo giá trị, như tôi đã theo
đuổi, mà tôi cho là cơ bản của văn hóa châu Á, trong đó kính trọng người
già. (Cười) - (cười) - hoặc ít nhất là tôn trọng người già.
Tôi
xin cảm ơn John. Tôi vô cùng biết ơn những lời lẽ vô cùng tốt đẹp đó,
đặc biệt là từ John Hamre, người đã có những đóng góp phi thường cho đất
nước của chúng ta trong nhiều vai trò khác nhau, trong đó bao gồm sự
dẫn dắt tài tình, tiến bộ và mang tính xây dựng CSIS. Tôi vui mừng khi
có mặt tại đây sáng nay.
Đối
với tôi, đây là một chủ đề thú vị và quan trọng. Tôi cũng ấn tượng bởi
số lượng người tham gia từ khắp nơi trên thế giới cũng như tài năng của
những người có mặt tại đây. Nhưng tôi phải nói, theo một cách mà có lẽ
quý vị sẽ hiểu, đây là cơ hội duy nhất và có lẽ mang tính phép màu để có
mặt ở đây sáng nay bởi vì đây có lẽ là cuộc họp duy nhất tại Washington
vào sáng nay không nói về những gì Tòa án Tối cao sẽ quyết định -
(cười) - về cải cách chăm sóc sức khỏe. Do đó đây là một niềm vui. Nếu
tôi sẽ cảnh báo quý vị điều đó nếu khoảng 10 giờ sáng nay quý vị cảm
thấy tòa nhà này đang rung lên - (cười) – không phải vì động đất. Mà đó
đơn giản là vì Tòa án Tối cao đã ra quyết định về luật cải cách chăm sóc
sức khỏe.
Tôi
xin cảm ơn tất cả quý vị đến từ khắp các nơi trong khu vực Châu Á-Thái
Bình Dương đã đến Washington để tham dự hội thảo này. Tôi đã đến
Singapore gần một tháng trước để tham dự Đối thoại Shangri-La, vì vậy
tôi biết quý vị đã phải trải qua một chuyến bay dài để đến đây, và tôi
đánh giá cao những nỗ lực đó.
Hội
thảo này là một minh chứng về việc quan điểm của thế giới và nước Mỹ
đang thay đổi đến đâu. Tôi xin mạo muội nói rằng cách đây một vài năm,
có rất ít người ở Washington dành rất nhiều thời gian hoặc sự chú ý cho
vấn đề Biển Đông. Điều này đã không còn xảy ra nữa. Ngày nay đã có một
sự công nhận rộng rãi tại đây, tại thủ đô Mỹ từ Quốc hội đến các cơ quan
hành pháp đều cho rằng Mỹ có lợi ích quốc gia quan trọng đang bị đe dọa
tại Biển Đông, và việc các tranh chấp đang diễn ra nếu được quản lý tốt
sẽ có những tác động chiến lược lan tỏa vượt qua bờ biển của Biển Đông
tới bờ biển của nước Mỹ. Vì vậy, sáng nay tôi muốn nói với quý vị về
chính sách của Mỹ đối với Biển Đông. Nhưng trước đó, tôi muốn tóm tắt
ngắn gọn và đưa ra bối cảnh rộng hơn cho các cuộc thảo luận.
Tổng
thống Obama, thật đáng khen, tôi nghĩ rằng, đã làm tăng cường sự hiện
diện và tham gia của Mỹ trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, một trong
những ưu tiên chính sách đối ngoại của ông. Để theo đuổi cái này gọi là
tái cân bằng đối với châu Á, chính quyền Obama đang xây dựng dựa trên
một loạt cam kết lưỡng đảng. Điều này lặp lại nhiều thập kỷ từ buổi đầu
Mỹ bước vào vũ đài thế giới và gần đây hơn là trở lại chính quyền
Clinton và Bush. Từ bình thường hóa quan hệ với Việt Nam dưới thời Tổng
thống Clinton tới hợp tác chống khủng bố với các nước như Philippines và
Indonesia sau vụ 9/11. Sự tham dự của Mỹ tại Đông Nam Á đã là xu hướng
gia tăng trong thời gian qua.
Chính
sách của Mỹ trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương rõ ràng bắt nguồn từ
từ thực tế rằng Mỹ là một cường quốc Thái Bình Dương và tự do, an ninh
và thịnh vượng của người dân Mỹ không thể tách rời với an ninh, tự do và
thịnh vượng của khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Cựu Bộ trưởng Quốc
phòng Bob Gates đã đúng khi nêu bật chính sách này trong lần xuất hiện
cuối cùng của mình tại cuộc đối thoại Shangri Singapore năm ngoái, và
tôi xin trích dẫn lời phát biểu này, "các cam kết và sự hiện diện của Mỹ
với tư cách là một quốc gia Thái Bình Dương là một trong các hằng số
tương đối ít giữa những thay đổi mãnh liệt trong khu vực hơn nửa thế kỷ
qua”, kết thúc trích dẫn.
Tuy
nhiên, tôi nghĩ rằng rõ ràng là có một cái gì đó khác và quan trọng
đang diễn ra trong chính sách của Mỹ đối với khu vực châu Á-Thái Bình
Dương. Rõ ràng chúng tôi đang dành nhiều sự quan tâm về ngoại giao và
năng lượng đối với khu vực Đông Nam Á, đương nhiên bao gồm cả Biển Đông.
Khu vực này đã rút khỏi vị trí hàng đầu trong các cân nhắc chiến lược
của Mỹ sau khi chiến tranh Việt Nam nhưng ngày nay, vì một loạt các lý
do, khu vực này lại là ưu tiên trong cân nhắc chiến lược toàn cầu của
Mỹ.
Với
ý nghĩa này, tôi muốn đề nghị trong buổi sáng nay rằng Mỹ không chỉ
đang tái cân bằng đối với châu Á, mà chúng ta cũng tái cân bằng tại châu
Á. Tôi nói là tái cân bằng, chứ không phải là xuay trục , bởi vì chúng
tôi đương nhiên vẫn giữ cam kết đối sâu sắc đối với liên minh lâu đời và
truyền thống của chúng tôi ở Đông Bắc Á. Chúng tôi nên và - chúng tôi
nên giữ cam kết từ các mối quan hệ truyền thống này như một phần của
chính sách tái cân bằng ở châu Á và có thể giảm bớt trọng tâm trong quan
hệ của mình, ví dụ, ở Trung Đông như một phần của tái cân bằng của
chúng tôi đối với châu Á.
Nhưng
điều khác biệt ngày hôm nay là cảm giác, một có thể cảm nhận được cảm
giác ở đây tại Washington rằng chúng tôi có một cơ hội chưa từng có và
một trách nhiệm để mở rộng quan hệ đối tác và hợp tác với các nước Đông
Nam Á. Khả năng này chưa tồn tại vài năm trước đây, dựa trên cơ sở song
phương hoặc cấu trúc khu vực đa phương ngày càng hoàn thiện.
Trong
sáu tháng qua, trên thực tế, tôi đã có cơ hội và đặc ân thăm sáu nước
là thành viên của ASEAN. Ngoài Singapore, tôi đã đến các Philippin, Việt
Nam, Malaysia, Thái Lan và Miến Điện. Mặc dù hoàn cảnh của mỗi nước
khác nhau, có một điểm chung là họ đều mong muốn tăng cường và mở rộng
quan hệ với Mỹ.
Và
có vẻ như đối với tôi, chúng ta đều có một mong muốn giống nhau từ quan
điểm của chúng tôi. Câu hỏi tôi nghĩ chúng ta ở Mỹ phải tự hỏi bản thân
chúng ta là liệu chúng ta sẽ có những đánh giá tốt, tầm nhìn và quyết
tâm để làm những gì là cần thiết để nắm bắt các cơ hội lịch sử và cơ hội
mang lại lợi ích chung của thời điểm này.
Tôi
tin rằng chúng tôi đã bắt đầu thực hiện điều đó. Tôi nghĩ đây là lần
đầu tiên, nhờ tài lãnh đạo ngoại giao hiếm có Ngoại trưởng Hillary
Clinton, và người trợ lý phụ trách Đông Á -Thái Bình Dương, Kurt
Campbell, người mà tôi biết đã phát biểu ở đây ngày hôm qua. Ngoại
trưởng và Kurt đã duy trì những cuộc công du cũng như cam kết cá nhân
cao độ tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương và đặc biệt là ở Đông Nam Á.
Bất cứ ai tiếp bước họ trong năm tới sẽ cần phải noi gương họ và phải
chắc chắn rằng những ngày các quan chức cấp cao của Mỹ bỏ qua hội nghị
thượng đỉnh trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã là quá khứ.
Nhưng
đó là phần dễ dàng. Phần khó khăn hơn là đưa ra các quyết định sáng
suốt ở đây, Washington, là cần thiết để xây dựng các liên minh này và
duy trì cam chính trị và kinh tế của chúng tôi tại khu vực châu Á-Thái
Bình Dương.
Đối
với tôi, đó cũng có nghĩa là làm một số thứ ngay ở đây. Nó có nghĩa là
tái cấu trúc lại hệ thống tài chính: hay nói cách khác, thông qua chương
trình giảm nợ. Và điều đó có nghĩa là tránh cắt giảm ngân sách tự động,
mà là một từ tôi tin tưởng quý vị đã tự được xác định - (cười) - một
thuật ngữ trong một nhóm nhỏ các nhà quản lý tài chính ở đây tại
Washington. Và đó, tiếp theo, có nghĩa là chúng ta sẽ tiếp tục có khả
năng đầu tư vào tiềm lực quân sự và vị thế sức mạnh cần thiết trong khu
vực châu Á-Thái Bình Dương năng động và đầy biến đổi.
Nó
cũng có nghĩa là, đưa ra chương trình nghị sự về thương mại đầy tham
vọng và dài hơi cho khu vực. Mọi người thường nói rằng chương trình nghị
sự của châu Á là thương mại, nhưng tôi sẽ cho quý vị biết rằng đối với
hiệp định thương mại tự do, có lẽ với một ngoại lệ, Mỹ đã bỏ qua việc ký
kết thương mại trong một vài năm qua. Điều này đang thay đổi bằng cuộc
đàm phán hiệp định Xuyên Thái Bình Dương, tôi hy vọng rằng đây là một
bước đi đúng hướng mới. Tôi nghĩ rằng chúng ta cần thúc đấy nó càng
nhanh càng tốt.
Nhưng
tôi tin rằng chúng ta cũng cần phải thực hiện các bước khác táo bạo hơn
ngoài TPP. Ví dụ, bởi vì Miến Điện cuối cùng bắt đầu mở cửa và cải cách
nên đây là lúc để đưa các ý tưởng của mộtThỏa thuận thương mại tự do
Mỹ-ASEAN lên trên bàn và bắt đầu thảo luận tích cực với các thành viên
của ASEAN.
Như quý vị cũng biết, ASEAN đã có FTA với các nước khác, Trung Quốc, Ấn Độ
và
Úc. ASEAN, từ quan điểm của Mỹ, là một thị trường lớn với dân số khoảng
600 triệu người và là một nền kinh tế tập thể lớn thứ ba ở châu Á.
ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ tư của Mỹ trên thế giới, với tiềm
năng tăng trưởng rất lớn.
Việc
hoàn thành một FTA giữa Mỹ-ASEAN đương nhiên sẽ không diễn ra trong một
sớm một chiều. Để bắt đầu, cần có bước tiến đáng kể đối với cải cách
dân chủ và kinh tế ở Miến Điện. Tuy nhiên, cách tốt hơn để tất cả mọi
người trong khu vực và ngoài khu vực tiếp tục đầu tư là giữ Miến Điện
đi đúng hướng và chắc chắn rằng hiệp định tự do thương mại ASEAN-Mỹ sẽ
là một trong những lợi ích khi thực hiện điều đó? Và một lần nữa, nó sẽ
là lợi ích chung của mọi người.
Tôi
nghĩ sự tham gia sâu sắc của Mỹ ở Đông Nam Á, cũng là nhu cầu một địa
chính trị. Và bây giờ tôi đi đến vấn đề trọng tâm của Hội thảo Biển
Đông.
Cách
đây một thập kỷ,khi các chuyên gia an ninh khi được triệu tập để nói
chuyện về tương lai của châu Á thì cuộc thảo luận không tránh khỏi việc
bị chi phối bởi hai điểm nóng là bán đảo Triều Tiên và Đài Loan. Ngày
nay, cuộc thảo luận vẫn còn bao gồm hai vấn đề trên nhưng nó chắc chắn
đã mở rộng về phía nam.
Mỹ,
như quý vị cũng biết, không phải là một bên tranh chấp chính thức trong
tranh chấp Biển Đông. Nhưng những gì xảy ra tại Biển Đông có ý nghĩa
rất lớn đối với chúng tôi, không chỉ vì hơn thương mại qua các vùng biển
của Biển Đông chiếm 1,2 nghìn tỷ USD thương mại Mỹ hàng năm hoặc do cam
kết lâu dài duy trì tự do hàng hải và quyền tiếp cận với hàng hải cho
tất cả mọi người, đó ngẫu nhiên là một trong những lý do tại sao khu vực
châu Á-Thái Bình Dương đã tăng trưởng kinh tế bùng nổ và tiến bộ trong
các thập kỷ kể từ sau chiến tranh thế giới thứ II.
Không,
những gì sẽ xảy ra ở Mỹ - những gì xảy ra tại Biển Đông cũng có ý nghĩa
đối với Mỹ bởi vì Biển Đông và cách thức ứng phó các xung đột là một
phép thử liệu địa chính trị của một châu Á đang lên sẽ được xác định
bằng sự hợp tác đôi bên cùng có lợi hay sự cạnh tranh mất-còn. Cách
chúng ta xử lý những xung đột sẽ là một thử nghiệm liệu các nước trong
khu vực có thể giải quyết những bất đồng một cách hòa bình theo luật
pháp quốc tế hay thông qua cưỡng chế và vũ lực.
Và
quan trọng nhất, tôi nghĩ rằng, trong bức tranh lớn đối với Mỹ, khu vực
và thế giới, Biển Đông và các cuộc xung đột đang diễn ra là một phép
thử đặc biệt và rất quan trọng đối với bản thân Trung Quốc, điều đó cho
thấy quan hệ của Bắc Kinh với các nước láng giềng như thế nào khi Trung
Quốc phát triển mạnh mẽ hơn, và với một ý nghĩa lớn hơn, Trung Quốc sẽ
trở thành loại cường quốc thế nào trong thế kỷ này.
Tuy
nhiên, vấn đề Biển Đông cơ bản không phải là về quan hệ Mỹ-Trung Quốc.
Đó là về mối quan hệ của Trung Quốc với các nước láng giềng. Nhưng hành
vi của Trung Quốc ở Biển Đông sẽ không tránh khỏi ảnh hưởng đến mối quan
hệ của Trung Quốc với Mỹ và cũng như với các nước khác trên thế giới.
Và về khía cạnh này, những gì xảy ra trong vùng biển Đông đều liên quan
đến mọi người.
Khi
Trung Quốc theo đuổi chính sách độc đoán hoặc thiếu cơ sở rõ ràng về
luật pháp quốc tế tại Biển Đông thì điều này đương nhiên tạo ra sự mất
lòng tin, làm tăng nguy cơ tính toán sai lầm và tôi e rằng Trung Quốc sẽ
bị cô lập nhiều hơn trong khu vực và trên thế giới. Đó là không phải là
một kết quả mà bất cứ ai trong chúng ta muốn, ít nhất là Mỹ.
Ngược
lại, Mỹ đã thường xuyên hỗ trợ Trung Quốc hội nhập vào nền kinh tế toàn
cầu và hệ thống quốc tế trong nhiều thập kỉ. Chúng tôi tin rằng điều đó
tốt cho Mỹ, tốt cho Trung Quốc và cho thế giới. Mỹ không tìm cách kiềm
chế Trung Quốc. Chúng tôi không cần phải làm như vậy. Như bộ trưởng
ngoại giao của Singapore gần đây cho biết, thế kỷ 21 là đủ lớn cho một
Trung Quốc hùng mạnh và thịnh vượng và một nước Mỹ mạnh mẽ và thịnh
vượng. Đó là lý do tại sao tôi tin rằng các quốc gia trong khu vực châu
Á-Thái Bình Dương không nên cảm thấy gượng ép để lựa chọn giữa
Washington và Bắc Kinh, nhưng việc họ có cảm thấy ép buộc khi thực hiện
sự lựa chọn đó hay không phụ thuộc vào cách các cường quốc hành xử.
Và
mặc dù các quan sát và những gì tôi có là sự thật, khi chúng ta tập
trung ngày hôm nay, tôi phải nói rằng tôi đang lo ngại về hành vi của
Trung Quốc ở Biển Đông. Tôi tin rằng Trung Quốc đang đẩy khu vực theo
hướng sai và gửi một thông điệp gây thất vọng về loại cường quốc mà
Trung Quốc sẽ trở thành và Trung Quốc sẽ quan hệ với các nước láng giềng
gần gũi nhất như thế nào. Việc yêu sách của Trung Quốc có phạm vi quá
rộng và tính chất, cơ sở yêu sách này đang tạo ra một bầu không khí lo
âu và thúc đẩy các bên khác, gần đây nhất Việt Nam và Philipin, củng cố
các yêu sách của mình. Hãy nhìn vào tin tức từ Việt Nam và Bắc Kinh trên
các phương tiện truyền thông trong vài ngày qua. Tôi nghĩ sự mập mờ, ví
dụ về cơ sở của đường 9 đoạn Trung Quốc đặc biệt đáng lo ngại.
Không
nhất thiết phải theo cách này. Trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, đã
có những tiền lệ quan trọng và đầy triển vọng về giải quyết hòa bình
các tranh chấp khác nhau theo luật pháp quốc tế. Và ở đây tôi xin trích
dẫn việc giải quyết những tranh chấp tương đối gay gắt giữa Malaysia và
Singapore và giữa Malaysia và Indonesia. Thay vì trở thành một vùng
chiến sự vì sự cạnh tranh giống thế kỷ 19, Biển Đông nên trở thành một
mô hình về hợp tác thế kỉ 21 và phát triển chung cùng có lợi nguồn tài
nguyên tự nhiên khổng lồ dưới đáy biển theo cách có lợi cho người dân
trong khu vực và trên thế giới.
Tuy
nhiên, để làm như vậy, tôi nghĩ tất cả các bên cần phải công nhận một
số nguyên tắc. Đầu tiên, do các yêu sách về chủ quyền quốc gia theo
nghĩa đen chồng chéo nhau nên các cuộc đàm phán song phương sẽ không
giải quyết được tất cả các bất đồng lớn. Chỉ bằng cách làm việc chung
trong bối cảnh đa phương, và tốt hơn hết là dưới sự trung gian hòa giải
của bên thứ ba hoặc trọng tài viên, thì những thách thức của Biển Đông
mới có thể được giải quyết một cách công bằng và toàn diện.
Bước
quan trọng đầu tiên rõ mà ASEAN và Trung Quốc cần thực hiện nhanh nhất
có thể là thỏa thuận bộ quy tắc ứng xử tại Biển Đông . Và tôi chắc chắn
rằng quý vị đã thảo luận về điều đó ở đây trong 24 giờ qua.
Thứ hai, tất cả các bên cần phải thừa nhận rằng bất đồng về Biển Đông chỉ có thể
giải
quyết trên cơ sở luật pháp quốc tế. Ngược lại, cố gắng giải quyết những
bất đồng trên cơ sở yêu sách lịch sử, sẽ là một công thức cho những bất
đồng bất tận, căng thẳng tiếp diễn và nguy cơ bạo lực thực sự.
Thứ
ba, chúng ta biết trong lịch sử các tranh chấp lãnh thổ thường rất nhạy
cảm đối với người dân của các nước liên quan. Và chính vì lý do này,
các quốc gia được tham gia vào các tranh chấp ngày nay cần phải kiềm chế
và tiết chế. Về mặt này, tôi phải nói rằng sự xuống thang gần đây giữa
Trung Quốc và Philippin tại bãi cạn Scarborough là một sự tiến triển đầy
triển vọng.
Thứ
tư, mặc dù tranh chấp trên Biển Đông rõ ràng mang tính quốc tế, nhưng
về bản chất, việc giải quyết tranh chấp sẽ yêu cầu phải có sự cải cách
trong nước. Ví dụ, tôi rất quan tâm đến báo cáo của Nhóm Khủng Hoảng
Quốc tế. Trong đó nói rằng rất nhiều các thực thể trong Chính phủ nước
Cộng hòa nhân dân Trung Quốc được trao trách nhiệm đối với Biển Đông. Do
đó, rất khó để xác định ai là người chịu trách nhiệm, điều này khiến
cho việc quản lý các tranh chấp và quá trình xuống thang xung đột trở
nên khó khăn hơn.
Nhưng
không phải chỉ có Trung Quốc cần phải thực hiện một số cải cách trong
nước. Mỹ cũng cần thực hiện một cải cách lớn trong nước với những tác
động quốc tế. Rõ ràng điều đầu tiên là điều mà tôi đã đề cập trước đó,
đó chính việc tái thiết lại hệ thống tài chính, tôi sẽ không lặp lại
nữa. Tuy nhiên, điều thứ hai là sự cấp thiết của việc Hoa Kỳ phê chuẩn
Công ước Luật Biển. Đây là một trong những thông điệp trọng tâm, không
đáng ngạc nhiên, tôi đã giảm các chuyến du hành riêng tới khu vực Đông
Nam Á trong năm nay. Và tôi hy vọng rằng vào cuối năm 2012, Thượng viện
Hoa Kỳ cuối cùng sẽ bỏ phiếu và phê chuẩn Công ước này.
Tôi
sẽ cho quý vị biết rằng, theo quan điểm của tôi, trong Thượng viện đã
có thừa số phiếu để phê chuẩn công ước này. Nhưng điều đáng nói là –
giới lãnh đạo của Thượng viện đã quyết định tổ chức cuộc bỏ phiếu này
sau cuộc bầu cử - một số đồng nghiệp của tôi, những người vẫn còn cực
lực phản đối Công ước Luật Biển sẽ sử dụng các thao tác thủ tục để ngăn
chặn Thượng viện đưa nó lên và làm việc theo ý chí của nó. Tôi hy vọng
điều đó không xảy ra.
Cuối
cùng, cho phép tôi kết thúc bằng việc đưa ra một dự đoán. Như quý vị đã
biết, chiến dịch vận động tranh cử tổng thống Mỹ đang nóng lên. Cuộc
thăm dò cho thấy đây sẽ là một cuộc bầu cử ngang tài ngang sức, và tôi
đồng ý với điều đó. Cũng như quý vị đã thấy trong khi ở đây và có lẽ
trong khi quý vị đang ở nhà ,tôi không có nghi ngờ rằng trong những
tháng tới chiến dịch này sẽ tạo ra, nếu không có gì khác, vô số, trong
thuật ngữ của Shakespeare, "âm thanh và cuồng nộ." - (cười) – Nhưng hy
vọng một chút ánh sáng, tôi tự tin sẽ có âm thanh và cuồng nộ.
Nhưng
đây là dự đoán của tôi mà tôi tin là có liên quan đến cuộc thảo luận
của chúng ta sáng nay. Khi chiến dịch tranh cử kết thúc, bất kể ứng cử
viên trở thành người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống tháng 11
thì hướng cơ bản của chính sách đối ngoại của Mỹ trong khu vực châu
Á-Thái Bình Dương, đương nhiên bao gồm cả khu vực Đông Nam châu Á và
Biển Đông sẽ vẫn không thay đổi. Nói cách khác, có là một sự đồng thuận
thực sự về khía cạnh đặc biệt quan trọng này của chính sách đối ngoại
của Mỹ.
Tầm
quan trọng của khu vực Đông Nam Á và Biển Đông sẽ tiếp tục được công
nhận ở cấp cao nhất của chính phủ Mỹ. Và tôi hy vọng và tin tưởng rằng
những hành động mạnh mẽ để thực hiện mà sự đồng thuận chính sách đó cũng
sẽ được chính phủ Mỹ thực hiện trong những năm tới, bất kể đảng nào có
đặc quyền lãnh đạo. Cảm ơn quý vị rất nhiều. (Vỗ tay)
PHẦN HỎI ĐÁP
MR. : (Không thể nghe được)
MR. : Tôi nghĩ rằng tôi sẽ, yeah.
MR. : Cảm ơn Thượng nghị sĩ Lieberman, cảm ơn ngài nhiều vì đã đưa ra
các
quan điểm tổng quan gợi mở về tình hình tại châu Á, bao gồm cả Biển
Biển Đông, và vai trò của Mỹ trong khu vực. Tôi nghĩ rằng ngài đã đưa ra
rất nhiều điều đáng suy nghĩ, do đó chúng tôi cảm kích điều đó.
Ngài
Thượng nghị sĩ đã vui lòng đồng ý trả lời một số câu hỏi. Vì vậy, nếu
quý vị có một câu hỏi, xin vui lòng tự giới thiệu. Cố găng hỏi các câu
hỏi ngắn. Không không đưa ra câu hỏi dài dòng. Và ngay bât giờ chúng ta
bắt đầu. Cảm ơn quý vị.
MR. : Đại sứ Cuisia.
Q: Tôi là Jose Cuisia, đại sứ Philippin.
MR. : Rấy vui được gặp ngài, Đại sứ.
Q:
Cảm ơn ngài vì bài trình bày rất sâu sắc, Thượng nghị sĩ Lieberman.
Trong buổi thảo luận ngày hôm qua, hai diễn giả đã bày tỏ lo ngại rằng
các cuộc thảo luận liên quan đến bộ quy tắc ứng xử đã không được tiếp
diễn như chúng tôi hy vọng và có một mối lo ngại rằng bộ quy tắc ứng xử
sẽ tương tự như tuyên bố ưng xử được ký kết vào năm 2002. Nếu trường hợp
đó xảy ra thì những người đang tìm kiếm giải pháp giải quyết xung đột
bằng cách dựa vào việc thúc đẩy một bộ quy tắc ứng xử giữa ASEAN và
Trung Quốc tất nhiên sẽ rất thất vọng.
Vậy
sau đó điều đó sẽ diễn ra như thế nào, bởi vì nếu không có một bộ quy
tắc ứng xử, thì căng thẳng sẽ tiếp tục xảy ra, và cuộc đối đầu trong
thực tế có thể dẫn đến một số -hy vọng không- một số cuộc đụng độ trong
tương lai.
MR. : (Tắt mic.)
TNS. Lieberman:
Đó là một câu hỏi rất quan trọng. Vì vậy, để nói rằng rõ ràng, mà tôi
đề cập đến trong bài phát biểu của tôi, có các yêu sách khác nhau đang
được khẳng định ở đây, cả về chủ quyền đối với các phần cụ thể của Biển
Đông cũng như các cơ sở pháp lý hay lịch sử cho các yêu sách này. Và một
lần nữa, chúng tôi đã nhìn thấy điều này diễn ra ngay trong tuần trước
với sự quả quyết của Trung Quốc khi Việt Nam thông qua nội luật trong đó
khẳng định một số quyền; Trung Quốc bây giờ, như các quý vị thấy, thông
qua - (không nghe được) - đưa ra hồ sơ dự thầu thăm dò, phát triển ở
các vùng tiếp giáp với Việt Nam dường như chắc chắn, theo quy định của
pháp luật quốc tế, vùng đó nằm trong phạm vi lãnh thổ của Việt Nam.
Vì
vậy, có bất đồng thực sự ở đây. Và tôi sẽ nói ngắn gọn rằng có hai các
loại bất đồng. Bất đồng ngay trước mắt và cấp bách và có khả năng bùng
nổ nhất là các yêu sách chủ quyền rõ ràng có liên quan đến với tiềm năng
nguồn tài nguyên thiên nhiên to lớn dưới biển và sự thịnh vượng sẽ đến
từ nó.
Ngoài
ra còn có vấn đề liên quan, quan trọng đối với chúng tôi vì chúng tôi
không phải là bên tranh chấp về vấn đề, đó là nếu những yêu sách không
được giải quyết một cách hòa bình theo luật pháp quốc tế thì những gì
chúng tôi lo lắng về việc chúng được giải quyết thông qua đe dọa hoặc
cưỡng ép, nói một cách thẳng thắn, chúng tôi lo lắng về việc liệu sẽ có
một sự cám dỗ để bắt đầu thỏa hiệp tự do hàng hải, điều mà chúng tôi coi
là một cuộc tấn công trực tiếp Mỹ.
Vì
vậy, chúng tôi đã có một chặng đường dài để đến đây. Đó là lý do tại
sao tôi nói sự xuống thang của cuộc xung đột tại bãi cạn Scarborough là
rất quan trọng. Và tôi đánh giá cao việc Tổng thống Aquino đã thực sự
phản ứng - Tôi nghĩ rằng ông ấy đã xử lý nó một cách rất cân bằng và
nhạy cảm.
Bộ
quy tắc ứng xử cho chúng ta một cơ hội, theo một nghĩa nào đó, lấy sự
xuống thang gần đây nhất liên quan đến Bãi cạn Scarborough và cố gắng
giữ tinh thần đó – trái lại, đừng lấy các yêu sách mang tính công kích
của Trung Quốc liên quan đến chủ quyền của Việt Nam- và đưa tinh thần đó
vào bộ quy tắc. Và chúng ta không thể mong đợi quá nhiều vào điều này.
Nhưng nếu đó chỉ là lời nói suông thì sẽ rất đáng thất vọng, và nó sẽ là
bước lùi.
Vậy
chúng ta đang tìm kiếm cái gì? Chúng tôi đang tìm kiếm, tôi nghĩ rằng,
các điều khoản chung nhất, cho cái mà tôi gọi là một khuôn khổ dựa trên
luật lệ để giải quyết những bất đồng này. Bây giờ, hy vọng rằng - và
điều này là một sự khác biệt cơ bản - chúng tôi và hầu hết các đồng minh
của chúng tôi trong Biển Đông và ASEAN điều này được quyết định đa
phương. Và tôi đã giải thích lý do tại sao tôi nghĩ rằng đó là sự thật.
Thứ hai, chúng tôi muốn nó được quyết định theo luật pháp quốc tế, lý
tưởng nhất trình lên một bên thứ ba để phân xử và quyết định.
Và
như vậy điều mà tôi hy vọng bộ quy tắc ứng xử tạo ra một lời nói đầu
dẫn chúng ta đến điểm đó. Bây giờ, bạn bè của tôi ở Bộ Ngoại giao Mỹ đã
lạc quan hơn một chút so với các diễn giả mà ngài đã đề cập đến ngày hôm
qua. Họ nghĩ rằng có một số tiến bộ được thực hiện. Nhưng có thể họ có
trách nhiệm ngoại giao phải lạc quan, do đó, tất nhiên chúng ta sẽ thấy -
(cười) - khi điều đó- Khi điều đó - khi cuộc họp diễn ra tại Campuchia
vào tháng tới. Cảm ơn ngài.
MR. :.Xin mời
Q:
Cảm ơn Thượng nghị sĩ. Tên tôi là Donghui Yu đến từ Thông tấn xã Trung
Quốc. Ngày hôm qua tại Heritage Foundation, đại biểu Randy Forbes lập
luận rằng lập luận rằng Mỹ nên nhìn nhận một cách trung thực và thẳng
thắn rằng Trung Quốc là một đối thủ cạnh tranh. Và ngài nói rằng Biển
Đông có ý nghĩa chính trị đối với Mỹ. Vậy ngài có nghĩ rằng sẽ không thể
tránh khỏi việc hai nước có một cuộc cạnh tranh chiến lược tại Biển
Đông? Ngài luôn luôn lập luận rằng Mỹ và Trung Quốc có thể tránh chiến
tranh năng lượng thông qua hợp tác và đối thoại.
TNS. Lieberman: Đúng
Q:
Nhưng làm thế nào để quản lý cuộc cạnh tranh chiến lược Biển Đông để
ngăn chặn cạnh tranh từ leo thang trở thành xung đột trong tương lai
giữa hai nước? Cảm ơn ngài.
SEN. Lieberman:
Yeah. Đó là một câu hỏi thực sự quan trọng, và tôi đánh giá cao câu hỏi
này. Anh nói đúng. Tôi là một người lạc quan - (cười) - về quan hệ
Mỹ-Trung Quốc trong thế kỷ này, đó không chỉ là vấn đề thiện chí mà là
một vấn đề thực tiễn và tôi nghĩ thực tế. Tôi nghĩ rằng cả hai cường
quốc này đều có lợi ích quốc gia trong việc duy trì mối quan hệ đôi bên
cùng có lợi và điều đó sẽ xảy ra. Bây giờ, đôi khi những điều khéo léo
và hợp lý lại không xảy ra giữa hai nước, và họ kết thúc trong các cuộc
xung đột. Nhưng tôi không nghĩ rằng nó sẽ xảy ra với chúng ta.
Tuy
nhiên, nếu có những cách rõ ràng mà Trung Quốc và Mỹ sẽ cạnh tranh thì
tôi nghĩ rằng đó chắc chắn là một cuộc cạnh tranh hòa bình và tôn trọng
lẫn nhau. Ý tôi là, chúng tôi cạnh tranh với một số - (cười) –đồng minh
thân cận nhất của chúng tôi. Chúng tôi có cuộc cạnh tranh căng thẳng-
tôi đang nói về cuộc cạnh tranh kinh doanh - ví dụ với một số đồng minh
thân cận nhất của chúng tôi ở châu Âu. Và họ khơi dậy cảm xúc tuyệt vời.
Họ đưa ra, ví dụ, những điều khoản "Mua hàng Mỹ" thông qua Quốc hội. Và
họ thường không liên quan đến Trung Quốc như quý vị nghĩ. Họ có liên
quan thực sự đến các công ty quốc phòng châu Âu đang cạnh tranh với sự
hỗ trợ của chính phủ các nước châu Âu cho hợp đồng của Mỹ. Tôi trích dẫn
điều đó như là một ví dụ về cạnh tranh.
Nhưng
hãy nhìn, tôi càng tham gia nhiều vào các vấn đề chính sách đối ngoại,
dường như với tôi - và tôi biết điều này là đơn giản - dường như tôi
càng tin rằng chúng ta có thể học hỏi từ các mối quan hệ cá nhân làm thế
nào để có mối quan hệ tốt giữa các quốc gia. Và điều này bắt đầu với -
Đủ tôn trọng lẫn nhau và tin tưởng là trung thực với nhau và không để
rơi vào những thay đổi bất thường của ngôn ngữ ngoại giao, nhưng rất
thẳng thắn với bạn bè của chúng tôi ở Trung Quốc, nói về các lợi ích của
họ ở Biển Đông, để giải thích lý do-những lợi ích của chúng tôi là gì
và lợi ích của các đồng minh của chúng tôi là gì để xem liệu chúng ta
không thể tìm thấy một cách để giải quyết những vấn đề này theo cách đôi
bên cùng có lợi hay không. Nếu ước lượng, Chúa biết và tôi hiểu nhu cầu
rất cấp bách của Trung Quốc đối với năng lượng, trong một đất nước rất
lớn - nhưng nếu dự đoán về lượng khí thực tế và dự trữ dầu dưới Biển
Đông là chính xác, nếu tôi có thể sử dụng một câu nói
thân mật Mỹ thì có đủ cho mọi người. Ở đó có rất nhiều. Và thay vì
tham gia một cuộc chiến ở đó, chúng ta nên tìm ra một cách mà tất cả
chúng ta đều có thể hưởng lợi từ nó.
Vì
vậy, tôi xin lỗi nếu điều đó là chung chung, nhưng tôi thực sự nghĩ nó
theo cách đó. Chúng tôi đã phải tôn trọng những ưu tiên trong nước của
nhau, cũng thừa nhận rằng nếu chúng ta tham gia vào một cuộc xung đột
thực sự thì điều đó không chỉ bất lợi cho thế giới, nhưng nó còn bất lợi
với mỗi nước.
Yeah.
MR. Larry.
SEN. Lieberman: vâng
Q:
tôi là Larry Niksch đến từ CSIS. Thượng Nghị sỹ Lieberman, hiện nay Hoa
Kỳ đã bắt đầu cho cung cấp một số thiết bị hải quân cho Philippines.
TNS. LIEBERMAN: Vâng
Q:
Và ít nhất một đồng minh của Mỹ là Hàn Quốc đang đàm phán với
Philippines trong việc bán máy bay chiến đấu phản lực. Vậy có bất kỳ một
kế hoạch hay cuộc thảo luận của Ủy ban Quân vụ Thượng viện xem xét kỹ
hơn vấn đề này, nhìn vào đó cho thấy sự hiện diện của hải quân
Philippines có thể duy trì ở biển phía Nam Trung Quốc, và ngoài ra, các
loại viện trợ quân sự và chương trình đào tạo của Mỹ có thể hỗ trợ cho
Philippines duy trì được sự hiện diện thích hợp ở đó hay không?
TNS. LIEBERMAN: Câu trả lời là có. Như
tôi đã nói và như anh biết, mặc dù - Ủy ban quân vụ trong Quốc hội thực
sự yêu cầu CSIS tiến hành nghiên cứu và đưa ra một số khuyến nghị về
lực lượng quân đội Mỹ và chính sách chiến lược tổng thể của chúng ta
trong khu vực, mặc dù, mục đích chính của cuộc thảo luận là tập trung
giải quyết các vấn đề về Nhật Bản.
Nhưng
không có vấn đề gì cho việc chúng tôi tham gia thảo luận với Ủy ban
quân vụ Philippines về vấn đề họ đang quan tâm, với mục đích cung cấp
cho họ một số khả năng phòng thủ. Ý tôi là, rõ ràng chúng ta có một hiệp
ước phòng thủ quan trọng với Philippines. Đó là sự thực. Và đây là một
nghĩa vụ quốc gia mà chúng ta cần thực hiện. Nhưng hy vọng của chúng tôi
là có thể tăng cường khả năng tự bảo vệ của Philippines như vậy không
ai có thể mạo hiểm lợi dụng điểm yếu của Philippines. Và rất nhiều trong
số những vấn đề này là giúp cho Philippines có nhận thức tốt hơn về môi
trường biển.
Tôi
phải nói với anh rằng khi anh nhìn vào vấn đề này, điều đó không phải
không có cơ sở thực tế để lo lắng về nó, ví dụ với Trung Quốc. Hôm nay,
khi tôi nhớ lại, - nơi đó là Vance, kiểm tra cho tôi về điều này- viện
trợ cho Philippines vào khoảng 30 triệu USD/năm.
Bây
giờ, đó là một con số rất nhỏ. Bởi vậy, mặc dù vậy, tôi xin nói rằng,
câu hỏi của anh đã gợi lên phản ứng này – đó là một phần việc của tái
cân bằng chính sách đối ngoại của Mỹ đối với khu vực Châu Á- Thái Bình
Dương, như anh thấy – và tôi sẽ nói ngắn gọn – và Bộ trưởng Panetta đã
phát biểu điều này rất rõ ràng và cụ thể với phía Philippines, tại
Shangri-La – nơi mà chúng ta đang cam kết tăng sự hiện diện của hải quân
chúng ta tại Châu Áo Thái Bình Dương nhiều hơn so với trước đây. Và
chúng tôi - chúng tôi đã ký kết một số hiệp định không dành cho các căn
cứ, căn cứ Mỹ trong khu vực – điều đó sẽ không xảy ra nữa. Và những gì
anh có thể thấy, tôi nghĩ - và điều này phụ thuộc vào các quan hệ song
phương, chúng tôi có với các đồng minh của chúng tôi - anh sẽ thấy sự
hiện diện của quân đội Mỹ quay trở lại nhiều hơn, chẳng hạn như đã bắt
đầu ở phía bắc của Úc.
Như
bạn đã biết, bốn tàu chiến duyên hải, sẽ là loại đóng quân ở Singapore
vào cuối thập kỷ này. Và làm thế nào tiếp tục mở rộng sự hiện diện này,
phụ thuộc, rõ ràng, trong trường hợp đầu tiên vào các nước trong khu
vực. Nhưng tôi nghĩ rằng - Tôi hy vọng và tôi tin rằng tôi đang nói hộ
quan điểm của cả Ủy ban Quân vụ Thượng viện rằng chúng ta sẽ có trách
nhiệm, trong khả năng của chúng ta, để đáp ứng các mong muốn của các
đồng minh của chúng ta trong khu vực, bao gồm cả trong ASEAN, để làm
việc với họ nhàm đảm bảo an ninh của chính họ.
MR. Vâng, và câu hỏi cuối cùng. Có lẽ chúng ta nên để cho một nhà báo đặt câu hỏi.
TNS. LIEBERMAN: Đó đương nhiên không phải là lựa chọn của tôi. (cười). không, tôi đùa đấy. Cứ tiếp tục đi.
Q: tôi là… đến từ Đài Tiếng nói Việt Nam. Tôi có 1 câu hỏi cho ông
SEN. LIEBERMAN: : vâng
Q.
Ông có đề cập đến bất kỳ sự nhầm lẫn nào trong khu vực biển Đông sẽ dẫn
đến sự leo thang căng thẳng, có thể dẫn đến bạo lực ở khu vực này. Ông
có ý kiến gì về sự kiện công ty dầu Trung Quốc kêu gọi đấu thầu … trong
vùng đặc quyền kinh tế ….của Việt Nam?
TNS. LIEBERMAN:
Đây không phải là một loại hoạt động mà một người, theo nghĩa đen bắt
buộc phải làm. Ý tôi là, tôi luôn nói rằng khi mọi người nói hay làm
việc gì, có thể đó là một lời giải thích chính trị, nhưng dù sao bạn
cũng hiểu việc đó theo nghĩa đen bởi vì những người nói điều đó có thể
thực sự nghĩ như vậy
Và
nếu bạn bắt đầu suy đoán phía sau lời tuyên bố này, bạn thực sự không
có cơ sở, bởi vì tốt hơn là bạn nên tin vào tuyên bố đó. Nhưng trên
khuôn diện đó, đấy là, theo quan điểm của tôi, một yêu sách chưa có tiền
lệ, không có cơ sở mằm trong vùng đặc quyền kinh tế được công nhận của
Việt Nam. Và như bạn biết, đó là một số toan tính - mà hoặc là PLA hoặc
lực lượng khác của Bộ Ngoại giao ở Bắc Kinh đã yêu cầu các công ty dầu
quốc gia Trung Quốc đưa ra tuyên bố này như là một phần của 1 hình thức
đấu tranh đang diễn ra hiện nay. Nhưng tuyên bố này khá khiêu khích, và
nhằm đáp lại việc Việt Nam khẳng định các quyền pháp lý bằng quy định
của pháp luật trong nước vào tuần trước
Nhưng
đây chính là những vấn đề cần chấm dứt ngay vì khi những khiêu khích
bành trướng này tiếp diễn, như tôi đã nói trong bài phát biểu của mình,
bất kể trước những suy đoán của người dân về đâu là động lực thực sự của
những ý kiến này – và đối với trường hợp của Trung Quốc, thì có lẽ các
tuyên bố này nhằm phục vụ các chính sách đối nội nhiều hơn là đối ngoại,
thì vấn là các tuyên bố khá khiêu khích. Và tất cả các bên bắt buộc
phải dừng lại và đó là lý do tại sao vấn đề này đánh dấu một kết thúc
tốt đẹp, lý do tại sao chúng ta quay trở lại với câu hỏi đầu tiên, điều
thực sự quan trọng là thảo luận của ASEAN về Bộ Quy tắc ứng xử Biển Đông
cần tạo ra các nội dung thực chất làm giảm các căng thẳng leo thang từ
các tranh chấp trong khu vực trước khi chúng gây ra sự hiểu nhầm; giảm
những rủi ro từ việc đưa ra các tuyên bố yếu sách mà có thể thực sự gây
ra bạo lực; tạo tiền đề cho các hình thức hợp tác, hòa bình và lợi ích
chung phù hợp với luật quốc tế.. Không ai có lợi ích khi bạo lực xảy ra
và chắc chắn đây cũng không phải là lợi ích của một quốc gia có thượng
viện mà tôi rất vinh dự được là thành viên.
Cảm
ơn các bạn rất nhiều. Những câu hỏi của các bạn rất thú vị, cảm ơn các
bạn vì đã tham dự buổi hội thảo ngày hôm nay. Chúc các bạn một ngày tốt
lành (Vỗ tay)
MR.
Ngài Lieberman, cảm ơn ông rất nhiều. Buổi nói chuyện của chúng ta bây
giờ sẽ chuyển sang phần trọng tâm, đó là trao đổi về cân bằng, chúng ta
sẽ chuyển sang thảo luận về những biện pháp có thể để làm giảm nhiệt ở
Biển Đông, có thể là những giải pháp, phương cách để vận dụng các khuôn
khổ pháp luật và những biện pháp khác để xây dựng lòng tin. Ngài đã cho
chúng tôi một bài phát biểu dẫn đề tuyệt vời để chúng tôi tiếp tục thảo
luận. Cảm ơn các ngài rất nhiều.
KẾT THÚC
Dịch: Quách Huyền; Hiệu đính: Lan Anh
Nguồn: CSIS: Sen. Lieberman's Keynote Address
