Nguồn: Bài dịch của Anh Gau Pham
Thưa Phó Tổng thống Biden, Ngài Chánh án Tối cao Pháp viện, các thành viên Quốc hội Hoa Kỳ, các quý khách, và các bạn công dân:
Mỗi lần chúng ta tập trung lại ở đây để nhậm chức cho một tổng thống thì
chúng ta lại được chứng kiến sức mạnh bền bỉ của Hiến pháp của chúng
ta. Chúng ta khẳng định lời hứa của nền dân chủ của chúng ta. Chúng ta
nhớ ra rằng những gì gắn kết quốc gia của chúng ta không phải là mầu da
của chúng ta, những nguyên tắc của tín ngưỡng của chúng ta, hay là nguồn
gốc tên gọi của chúng ta. Điều làm chúng ta trở thành ngoại lệ, điều
làm cho chúng ta là người Mỹ chính là sự tuyên bố trung thành của chúng
ta với một lý tưởng đề ra trong một tuyên ngôn đưa ra hơn hai thế kỷ
trước:
"Chúng tôi khẳng định một chân lý hiển nhiên rằng mọi người sinh ra đều
bình đẳng, rằng tạo hóa đã ban cho họ những quyền tất yếu và bất khả xâm
phạm, trong đó có quyền Sống, quyền được Tự do và mưu cầu Hạnh phúc."
Ngày hôm nay chúng ta đi tiếp một hành trình bất tận để kết nối ý nghĩa
của những lời đó với thực tế của thời đại chúng ta. Bởi vì lịch sử đã
cho chúng ta thấy rằng mặc dù những sự thật này có thể là tự thân đúng,
chúng không bao giờ là tự thân thực hiện. Mặc dù tự do là một món quà từ
Thượng Đế, nó phải được gìn giữ bởi chính con dân Thượng Đế trên thế
giới này. Những người ái quốc của thời năm 1776 đã không chiến đấu để
thay một nền độc tài của một vị vua bằng những đặc quyền của một thiểu
số, hay sự cai trị của một băng đảng. Họ đã cho chúng ta một nền cộng
hòa, một chính phủ của dân, do dân, và vì dân, tin tưởng rằng mỗi thế hệ
sẽ cùng gìn giữ tư tưởng lập quốc của chúng ta.
Và trong hơn 200 năm qua chúng ta đã làm được việc đó.
Với máu tứa ra từ vết roi, và máu tứa ra từ vết gươm chém, chúng ta nhận
ra rằng không có sự liên hiệp nào dựa trên những nguyên tắc về tự do và
bình đẳng lại có thể sống sót trong hình hài nửa nô lệ, nửa tự do.
Chúng ta đã tự làm mới mình, và thề cùng nhau tiến lên phía trước.
Cùng nhau chúng ta xác định rằng một nền kinh tế hiện đại đòi hỏi phải
có đường sắt và đường cao tốc để làm tăng nhanh tốc độ của việc đi lại
và thương mại, trường học và đại học để đào tạo những nhân công của
chúng ta.
Cùng nhau chúng ta phát hiện ra rằng một thị trường tự do chỉ có thể
phát triển được khi có các quy định để đảm bảo có cạnh tranh và cạnh
tranh bình đẳng.
Cùng nhau chúng ta đã quyết định rằng một quốc gia vĩ đại phải chăm sóc
những người dễ bị tổn thương và bảo vệ cho người dân của nó chống lại
những tai họa và hiểm nguy tồi tệ nhất trong đời.
Trong khi làm tất cả những điều đó, chúng ta chưa bao giờ bỏ đi sự nghi
ngờ của chúng ta đối với vai trò của một quyền lực trung tâm, và chúng
ta cũng chưa bao giờ bỏ trọn niềm tin vào sự tưởng tượng rằng một chính
phủ có thể diệt trừ mọi loại tệ nạn xã hội. Sự hân hoan của chúng ta với
sáng kiến và tinh thần kinh doanh, niềm tin bất biến của chúng ta đối
với lao động miệt mài và trách nhiệm cá nhân, là những hằng số trong
tính cách của chúng ta.
Bởi vì chúng ta luôn hiểu rằng khi thời thế thay đổi thì chúng ta cũng
phải thay đổi, rằng sự trung thành của chúng ta với những nguyên tắc lập
quốc đòi hỏi chúng ta phải có những giải pháp mới đối với những thách
thức mới, rằng việc bảo vệ những quyền tự do cá nhân của chúng ta đòi
hỏi một cách sâu xa sự hành động tập thể. Bởi vì cũng giống như những
quân nhân Mỹ không thể nào đối chọi được với những thế lực phát xít hay
cộng sản chỉ với súng hỏa mai và dân quân, người dân Mỹ không thể đáp
ứng được những đòi hỏi của thế giới hôm nay nếu chỉ hành động đơn lẻ.
Không có một người đơn độc nào có thể đào tạo cho tất cả những giáo viên
toán và khoa học mà chúng ta cần để trang bị cho trẻ em của chúng ta
cho tương lai; hay để xây dựng những con đường và mạng lưới và những
phòng thí nghiệm sẽ giúp mang công việc và doanh nghiệp đến với đất nước
của chúng ta. Chính lúc này, hơn bất kỳ lúc nào khác, chúng ta phải làm
những việc này cùng nhau, như một quốc gia, như một dân tộc.
Thế hệ người Mỹ này đã được thử thách bằng những khủng hoảng đã giúp tôi
luyện ý chí quyết tâm của chúng ta và chứng tỏ sự kiên định của chúng
ta. Một thập kỷ chiến tranh giờ đang kết thúc. Và sự phục hồi kinh tế đã
bắt đầu. Những khả năng của nước Mỹ là vô hạn, bởi vì chúng ta sở hữu
tất cả những tính cách mà thế giới không biên giới này đòi hỏi: tuổi trẻ
và động cơ tiến lên, sự đa dạng và cởi mở, năng lực bất tận đối phó với
rủi ro, khả năng tái tạo thiên phú. Các bạn đồng hương Mỹ của tôi,
chúng ta được tạo ra cho một thời điểm như thế này, và chúng ta sẽ chớp
được thời điểm này, nếu như chúng ta làm vậy cùng nhau.
Bởi vì chúng ta, nhân dân, hiểu rằng đất nước của chúng ta không thể
thành công khi mà một thiểu số ngày càng nhỏ kiếm sống rất tốt và một đa
số ngày càng lớn phải chật vật kiếm ăn. Chúng ta tin tưởng rằng sự phú
cường của Mỹ phải được đặt trên bờ vai rộng của một tầng lớp trung lưu
ngày càng phát triển. Chúng ta biết rằng nước Mỹ trở nên giầu mạnh khi
mỗi người đều tìm thấy sự độc lập và niềm tự hào trong công việc của họ,
khi mà mức lương của công việc lao động trung thực có thể giải phóng
các gia đình khỏi bờ vực của sự khó khăn. Chúng ta trung thành với lập
trường lập quốc của chúng ta khi một bé gái sinh ra trong cảnh bần cùng
biết rằng cô ấy có cùng cơ hội thành công như bất cứ ai khác bởi vì cô
ấy là một người Mỹ, cô ấy tự do, và cô ấy bình đẳng không chỉ trong mắt
Thượng Đế mà còn trong mắt của chính chúng ta.
Chúng ta hiểu rằng những chương trình mòn cũ của chúng ta không còn đủ
đáp ứng những nhu cầu của thời đại của chúng ta. Và vì thế chúng ta phải
vận dụng những ý tưởng và công nghệ mới để tái tạo chính phủ của chúng
ta, sửa đổi luật thuế của chúng ta, cải tổ trường học của chúng ta, và
tăng cường năng lực cho công dân của chúng ta với những kỹ năng họ cần
để làm việc chăm chỉ hay để học thêm, để vươn cao hơn. Nhưng khi mà công
cụ thay đổi thì mục đích của chúng ta không đổi: một quốc gia ban
thưởng cho nỗ lực và quyết tâm của từng cá nhân người Mỹ. Đây chính là
điều mà thời này đòi hỏi chúng ta. Điều này sẽ mang ý nghĩa thực sự đến
cho tư tưởng của chúng ta.
Chúng ta, nhân dân, vẫn tin rằng mỗi công dân đều xứng đáng nhận được
mức độ căn bản sự an sinh và nhân phẩm. Chúng ta phải chọn lựa chọn khó
khăn để làm giảm chi phí y tế và kích cỡ khoản thâm hụt ngân sách của
chúng ta. Nhưng chúng ta gạt bỏ thứ niềm tin cho rằng nước Mỹ phải lựa
chọn giữa việc chăm sóc cho thế hệ đã xây dựng đất nước này và việc đầu
tư vào thế hệ sẽ xây dựng nó trong tương lai. Bởi vì chúng ta nhớ tới
những bài học của quá khứ, thời mà người ta phải sống những năm cuối đời
trong cảnh bần hàn và thời mà cha mẹ của những em bé tật nguyền không
biết tìm kiếm trợ giúp ở đâu. Chúng ta không tin rằng ở đất nước này tự
do chỉ dành riêng cho những người may mắn hay hạnh phúc chỉ dành riêng
cho một nhóm nhỏ. Chúng ta nhận thức được rằng dù chúng ta có sống đời
sống trách nhiệm tới đâu thì bất kỳ ai trong chúng ta vào bất kỳ lúc nào
cũng có khả năng phải đối mặt với sự mất việc hay sự đau ốm bất ngờ hay
một ngôi nhà bị quét đi trong một cơn bão lớn. Những cam kết chúng ta
lập ra với nhau thông qua các chương trình Medicare và Medicaid và An
sinh Xã hội (Social Security), chúng không làm nhụt đi ý chí tự lực của
chúng ta. Chúng làm chúng ta mạnh lên thêm. Chúng không biến chúng ta
thành quốc gia của những kẻ ăn bám hưởng thụ mà chúng cho phép chúng ta
được tự do hơn để đối mặt với những thứ mạo hiểm và rủi ro đã giúp đất
nước này trở nên vĩ đại.
Chúng ta, nhân dân, vững tin rằng những trách nhiệm của chúng ta là
người Mỹ không chỉ là trách nhiệm đối với chính chúng ta mà còn đối với
cả các thế hệ tương lai. Chúng ta sẽ phản ứng với nguy cơ biến đổi khí
hậu, biết rằng nếu thất bại sẽ phản bội con em chúng ta và các thế hệ
tương lai. Một vài người vẫn còn từ chối tin vào những kết luận khoa học
thuyết phục, nhưng không có ai có thể tránh được ảnh hưởng tồi tệ của
những đám cháy lớn, hạn hán chết người, và những cơn bão càng lúc càng
mạnh hơn. Con đường tiến tới các nguồn năng lượng bền vững có thể dài và
đôi khi khó khăn.
Nhưng người Mỹ không thể kháng cự lại sự chuyển đổi này. Chính chúng ta
phải dẫn đường cho nó. Chúng ta không thể để mất vào tay những nước khác
công nghệ có thể mang tới những công việc mới và những ngành công
nghiệp mới. Chúng ta phải nắm lấy tiềm năng mà nó hứa hẹn. Đây chính là
cách sẽ giúp chúng ta duy trì được sức sống kinh tế của chúng ta và
những của quý quốc gia của chúng ta là rừng và sông hồ, đất đai trồng
trọt và những đỉnh cao tuyết phủ. Đây chính là cách chúng ta sẽ bảo vệ
hành tinh của chúng ta, mà Thượng Đế đã giao cho chúng ta chăm sóc. Đây
chính là cách chúng ta mang ý nghĩa đến cho tư tưởng mà những vị lập
quốc khi xưa đã tuyên bố.
Chúng ta, nhân dân, vững tin rằng để có an ninh bền vững và hòa bình lâu
dài không đòi hỏi phải có một cuộc chiến tranh bất tận. Những nam nữ
quân nhân quả cảm của chúng ta được tôi luyện trong lửa đạn không có đối
thủ về kỹ năng và lòng dũng cảm. Các công dân của chúng ta, nung nấu kỷ
niệm về những người đã hy sinh, biết quá rõ cái giá phải trả cho tự do.
Hiểu biết của chúng ta về sự hy sinh của họ sẽ làm cho chúng ta mãi mãi
cảnh giác đối với những kẻ có thể làm hại chúng ta. Nhưng chúng ta cũng
là hậu duệ của những người đã chiến thắng bằng cả hòa bình chứ không
chỉ trong chiến tranh. Những người đã biến những kẻ thù không đội trời
chung thành bạn trung thành. Và chúng ta cũng phải mang những bài học
này vào thời đại này của chúng ta.
Chúng ta sẽ bảo vệ người dân của chúng ta, và đề cao những giá trị của
chúng ta thông qua sức mạnh của vũ khí, và sự cai trị của luật pháp.
Chúng ta sẽ bày tỏ sự can đảm của chúng ta để cố gắng giải quyết những
khác biệt với các quốc gia khác một cách hòa bình. Không phải vì chúng
ta ngây thơ về những hiểm họa mà chúng ta đối mặt mà bởi vì sự hợp tác
có thể giúp gạt đi hữu hiệu hơn những nghi kỵ và nỗi sợ. Nước Mỹ sẽ giữ
vai trò mỏ neo của những liên minh mạnh ở mọi góc của địa cầu. Và chúng
ta sẽ tái lập những thể chế giúp mở rộng năng lực của chúng ta đối phó
với những khủng hoảng ở nước ngoài. Bởi lẽ không ai có nhiều lợi ích
trong một thế giới hòa bình hơn quốc gia hùng mạnh nhất trong thế giới
đó. Chúng ta sẽ ủng hộ nền dân chủ từ châu Á tới châu Phi, từ châu Mỹ
tới Trung Đông, bởi vì những lợi ích của chúng ta và lương tâm của chúng
ta bắt buộc chúng ta phải đứng về phía những người còn đang mong mỏi
được tự do. Và chúng ta phải là nguồn hy vọng cho người nghèo, người đau
ốm, người bị đẩy ra ngoài lề xã hội, và những nạn nhân của định kiến.
Đây không chỉ là hành xử từ lòng từ thiện, mà bởi vì hòa bình trong thời
đại của chúng ta đòi hỏi việc cổ võ liên tục những nguyên tắc mà tư
tưởng lập quốc chung của chúng ta đã miêu tả: lòng khoan dung và cơ hội,
nhân phẩm và công lý.
Chúng ta, nhân dân, hôm nay tuyên bố rằng sự thật hiển nhiên nhất là tất
cả chúng ta sinh ra đều bình đẳng – hôm nay vẫn dẫn đường chúng ta đi; y
như nó đã từng dẫn đường cho các bậc tiền nhân của chúng ta vượt qua
Thác Seneca và Selma và Stonewall; y như nó đã từng dẫn đường cho những
người đàn ông và đàn bà, hữu danh và vô danh, đã để lại dấu chân trên
chính bãi đất này, để nghe một vị mục sư giảng rằng chúng ta không thể
nào đi một mình được; để lắng nghe một vị King tuyên bố rằng sự tự do cá
nhân của chúng ta đan xen chặt chẽ với sự tự do của mọi linh hồn trên
Trái Đất.
Giờ đây đó chính là nhiệm vụ của thế hệ chúng ta phải thực hiện những gì
mà những người tiên phong đã khởi đầu, bởi vì hành trình của chúng ta
chưa kết thúc cho tới khi những người vợ, người mẹ, và các con gái của
chúng ta có thể nhận được tiền lương đúng mức cho những nỗ lực của họ.
hành trình của chúng ta vẫn chưa kết thúc cho tới khi nào những người
anh chị em đồng tính ái của chúng ta được đối xử công bằng như bất kỳ ai
khác trước pháp luật, bởi vì nếu như tất cả chúng ta thực sự được sinh
ra bình đẳng, thì tình yêu của chúng ta dành cho nhau cũng phải bình
đẳng như thế. hành trình của chúng ta vẫn chưa kết thúc cho tới khi
không có một công dân nào phải đợi nhiều giờ đồng hồ để thực hiện quyền
bầu cử của họ. hành trình của chúng ta vẫn chưa kết thúc cho tới khi
chúng ta tìm ra một cách tốt hơn để chào đón những người nhập cư cố gắng
và hy vọng, những người nhìn nước Mỹ như một xứ sở của cơ hội, cho tới
khi các sinh viên và kỹ sư trẻ tài năng được cơ hội tham gia vào lực
lượng lao động của chúng ta thay vì bị đuổi ra khỏi đất nước của chúng
ta. hành trình của chúng ta vẫn chưa kết thúc cho tới khi tất cả trẻ em
của chúng ta, từ những đường phố của Detroit tới những vùng đồi
Appalachia tới những ngõ nhỏ yên tĩnh của Newtown chúng được quan tâm
chăm sóc và nâng niu và luôn bảo vệ an toàn khỏi hiểm nguy.
Đây chính là nhiệm vụ của thế hệ của chúng ta, để biến những lời lẽ này,
những quyền này, những giá trị của đời sống, tự do, và sự mưu cầu hạnh
phúc trở nên thực chất cho mọi người Mỹ. Trung thành với những văn bản
lập quốc của chúng ta không bắt chúng ta phải đồng ý với nhau trong mọi
mặt của đời sống. Nó cũng không có nghĩa là chúng ta phải định nghĩa tự
do theo cùng một cách hay theo đuổi một con đường giống nhau trong sự
mưu cầu hạnh phúc. Sự tiến bộ không bắt chúng ta phải kết thúc những
tranh luận hàng thế kỷ về vai trò của chính phủ trong mọi thời, nhưng nó
đòi hỏi chúng ta phải hành động trong thời của chúng ta.
Lúc này, quyết định thế nào là việc của chúng ta và chúng ta không thể
trì hoãn việc đó. Chúng ta không được nhầm lẫn sự tuyệt đối hóa là
nguyên tắc hay thay thế việc diễn trò cho chính trị, hay coi trò mạt sát
như tranh luận duy lý. Chúng ta phải hành động. Chúng ta phải hành động
dù biết rằng việc chúng ta làm có lẽ còn chưa thật hoàn hảo. Chúng ta
phải hành động dù biết rằng những chiến thắng của ngày hôm nay sẽ không
phải toàn phần, và rằng trách nhiệm nằm trên vai của những người đứng ở
đây trong 4 năm, 40 năm, hay 400 năm sau để thúc đẩy tinh thần bất hủ đã
được trao xuống cho chúng ta trong một khán phòng đơn sơ ở
Philadelphia.
Các bạn đồng hương Mỹ của tôi, lời thề mà tôi tuyên thệ trước các bạn
hôm nay, giống như những lời thề được tuyên bởi những người phụng sự
trong Quốc hội, là lời thề trước Thượng Đế và tổ quốc, không phải trước
đảng hay phe nhóm. Và chúng tôi phải thực hiện theo lời thề đó thật
trung thành trong suốt thời gian phụng sự của chúng tôi. Nhưng những lời
tôi nói ra hôm nay không khác nhiều những lời thề mỗi người lính thề
khi nhập ngũ, hay một người nhập cư thề khi giấc mơ trở thành công dân
thành hiện thực. Lời thề của tôi không khác với lời tuyên thệ trước lá
cờ đang tung bay trên cao, lá cờ làm tim chúng ta ngập tràn sự kiêu
hãnh.
Đó là những lời của công dân, và những lời này đại diện cho niềm hy vọng lớn nhất của chúng ta.
Các bạn và tôi, là công dân, có năng lực để định hướng cho đường đi của đất nước này.
Các bạn và tôi, là công dân, có trách nhiệm phải định hình những tranh
luận của thời đại chúng ta, không chỉ bằng những lá phiếu chúng ta bầu,
mà còn với những lời nói chúng ta nói ra để bảo vệ những lý tưởng bền
vững và giá trị lâu dài nhất của chúng ta.
Chúng ta hãy cùng nhau ôm ấp với tinh thần phục vụ nghiêm túc và niềm
vui to lớn những gì là quyền bẩm sinh của chúng ta. Với nỗ lực chung và
mục đích chung, với đam mê và dâng hiến, chúng ta hãy cùng đáp lại lời
kêu gọi của lịch sử và mang theo ánh sáng tự do quý giá này tới một
tương lai dù bất định.
Xin cảm ơn quý vị. Cầu Thượng Đế phù hộ cho quý vị. Và mong Người mãi mãi phù hộ cho Hợp Chủng quốc Hoa Kỳ.
