Thứ Bảy, 21 tháng 4, 2012

23. Cha mẹ với việc giáo dục giới tính trong gia đình


Print E-mail
ThS. Đào Thị Vân Anh
 Trong thời đại thông tin hiện nay, hàng ngày con em của chúng ta gặp không ít những vấn đề liên quan đến giới tính, tình dục mà vì không được nhận thức một cách hệ thống, khoa học nên các em chủ yếu tự suy diễn để giải đáp thắc mắc của chính mình. Do đó, nếu bị môi trường xấu tác động tất sẽ dẫn đến những hậu quả không lường trước được. Những thông tin về các vụ lạm dụng tình dục, những vụ có thai ngoài ý muốn của học sinh tuổi học trò ngày càng nhiều làm chúng ta không thể không lo lắng trước thực trạng thiếu hiểu biết về sức khỏe sinh sản của các em.
Giáo dục giới tính (GDGT) cho trẻ em có thể từ trong gia đình, trong nhà trường và ngoài xã hội vì đặc tính tính dục của một cá nhân chịu ảnh hưởng từ nhiều nguồn khác nhau: từ cha mẹ, anh chị em, bạn bè, báo chí, sách vở, phim ảnh và cả những nguồn tiếp xúc bất ngờ trong xã hội. Trong đó, không thể phủ nhận vai trò của gia đình trong bước đầu của thời kỳ GDGT. Nhất là hiện nay, trong khi vấn đề GDGT ở nhà trường còn đang được tranh luận: nên được giáo dục như thế nào? Là môn học chính hay chỉ là giờ ngoại khóa? Độ tuổi nào, cấp nào nên học và chương trình như thế nào cho thích hợp? thì phải cần thiết phải đẩy mạnh vai trò của gia đình trong việc GDGT. Đặc biệt, vai trò của cha mẹ, vì đơn giản, những nhận biết ban đầu của trẻ chính là qua tiếp xúc với cha mẹ, trẻ không nói ra được nhưng cảm thụ được mọi chuyện, cảm nhận được vị trí của mọi người trong gia đình qua hành vi, cách cư xử. Cha mẹ là những người đầu tiên phát hiện được sự trưởng thành về mặt sinh lý của con mình. Tuy nhiên, do giới hạn về kiến thức GDGT, do bận rộn trong công việc và do thiếu sự quan tâm nên chỉ trong rất ít gia đình, trẻ nhận được thông tin về GDGT một cách đầy đủ và phù hợp với lứa tuổi. Đã đến lúc những người làm cha, làm mẹ thật sự quan tâm đến giáo dục giới tính cho con em mình.
Các nhà nghiên cứu tình dục đều thống nhất là trong sự phát triển tình dục, môi trường gia đình có vai trò đặc biệt quan trọng. Nhất là khi con còn thơ ấu, vào lúc cha mẹ còn chưa có ý thức là mình đang giáo dục con.
Con người ra đời với những thiên hướng bẩm sinh. Những thiên hướng đó ta không thể thay đổi được nhưng có thể phát triển được hoặc có thể kiềm chế chúng. Một sự phát triển lành mạnh hay những trục trặc, bệnh tật của đời sống tình dục cá nhân đều liên hệ mật thiết với những biện pháp giáo dục nhất định và những điều kiện sống nhất định. Cha mẹ cần quan sát xem quãng thời gian nào đứa trẻ của mình hình thành ý thức về giới tính để tiến hành giáo dục.
Tuổi ấu thơ có tác động rất lớn đối với sự nảy sinh những trục trặc, bệnh tật trong sinh hoạt tình dục sau này. Vào thời kỳ mà não còn đang phát triển mạnh, trẻ em rất dễ bị  thương tổn thần kinh và tinh thần. Đây chính là thời kỳ trẻ cần được sống trong tình yêu thương, trìu mến và mọi sự thuận lợi. Nếu trẻ không tiếp nhận được toàn bộ sự phong phú của tình cảm thì sau này nó sẽ không muốn chia tình cảm với bất kỳ ai. Không nên kiềm chế hoặc thủ tiêu giới tính của trẻ em theo kiểu nhào nặn một bé gái thành một bé trai hoặc ngược lại (xảy ra khi cha mẹ mong có một đứa con trai hoặc con gái mà mình đang thiếu). Khi con mình ở tuổi ấu thơ, không nên cho chúng biết nỗi thất vọng của mình khi chúng ra đời. Em bé gái sẽ mang nỗi mặc cảm tội lỗi rất vô lý và sau này sẽ thiếu tự tin trong cuộc sống nếu như biết rằng mình được sinh ra trái với ý nguyện của cha mẹ về một đứa con "nối dõi tông đường". Giới tính của trẻ, con trai hay con gái, điều đó không liên quan tới ý chí của nó, cũng như độc lập hoàn toàn với nguyện vọng của cha mẹ.
Khi phát hiện ra màu sắc tình dục trong các trò chơi của các em, chúng ta không nên vội kết luận đó là mầm mống của sự trác táng và trừng phạt các em. Với những trẻ nhạy cảm, sự trừng phạt sẽ tác động dữ dội tới sự phát triển tâm lý trẻ, phá vỡ quá trình hình thành ý thức tình dục, quan niệm vợ chồng, quan niệm tình bạn v.v... Tốt hơn cả là cha mẹ bình tĩnh và vui vẻ hướng con mình vào những trò chơi khác.
 Có nhiều cha mẹ hay lo lắng khi phát hiện ra những biểu hiện tình dục của con: các em trai cường dương sau khi thức giấc và hiện tượng kinh nguyệt ở bé gái vào tuổi dậy thì là hiện tượng sinh lý tự nhiên, là bước phát triển chuẩn bị cho cuộc sống tình dục sau này. Cha mẹ cần tôn trọng nhịp độ sinh học tự nhiên trong sự phát triển của con cái. Dậy thì không phải là bệnh tật nhưng không phải là thời kỳ mà con người ta được phép làm mọi chuyện. Đây là thời kỳ mà các chàng trai, các cô gái cần phải học cách giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, tập làm chủ mọi hành vi, ngôn ngữ của mình, phải biết tự kiểm tra ngôn ngữ, tâm trạng lẫn bản năng tính dục của mình. Trước khi có dấu hiệu tuổi dậy thì, những đứa trẻ cần biết cái gì sẽ diễn ra trong cơ thể của mình, nó sẽ biểu hiện ra sao trên cơ thể và trong tâm lý.
Trong giai đoạn cuối của tuổi dậy thì, nhu cầu quan hệ tình cảm với người khác giới tính khá mạnh mẽ. Lúc này sự giải thích, dìu dắt của cha mẹ là rất cần thiết. Cha mẹ phải có một sự giám sát và chỉ đạo một cách thông minh, nghiêm túc mà vẫn tôn trọng sự phát triển tự nhiên của tâm sinh lý dậy thì. Việc giáo dục giới tính trong gia đình thường xảy ra cảnh nhiều khi chúng ta giáo dục quá ít, cũng có khi lại rơi vào tình trạng quá nhiều. Sự thiếu quan tâm giáo dục là hiện tượng dễ thấy, dễ hiểu. Hiện tượng khó hiểu lại là sự quá chu đáo thận trọng. Trong thực tế, sự ngăn chặn cấm đoán đã từng tạo ra sự phát triển bất hạnh cho nhiều đứa trẻ.
Giáo dục tình dục thật ra có mục đích duy nhất là chuẩn bị cho con cái một tâm lý phù hợp nhất trong cuộc sống yêu đương để rồi có một đời sống tình dục thực sự hài lòng, thực sự hạnh phúc trong quan hệ vợ chồng sau này. Chính các bậc cha mẹ có nhiệm vụ dạy cho con mình biết yêu. Để biết yêu các em rất cần một chuẩn mực tình yêu, được hình dung, xây dựng dần dần từ tình yêu của cha mẹ với con cái.  Một đứa con thời thơ ấu không biết tới tình mẫu tử thì lúc lớn lên thường có cảm giác bất lực và vô nghĩa trước cuộc sống. Trong thời thơ ấu, nếu sống thiếu tình thương thì cá nhân sẽ không có được những quan hệ tự nhiên ngay cả trong cuộc sống vợ chồng, thậm chí cũng chẳng quyến luyến gì con cái của mình. Tuổi ấu thơ đã không được yêu thương thì khi lớn lên cũng chẳng biết yêu thương người khác.
Cuối giai đoạn dậy thì, các em thường có được những kinh nghiệm luyến ái đầu tiên của mình. Có em có những mối tình đầu, mặc dù sức mạnh lẫn độ bền của những mối tình đầu tuổi 14, 15 không đáng là bao, nhưng những thể nghiệm tình cảm đầu tiên này có ý nghĩa rất lớn cho sự xuất hiện một tình yêu thực thụ trong tương lai.
Một vấn đề quan trọng nữa được đặt ra là cách tiếp cận của cha mẹ với con cái về vấn đề giáo dục giới tính để đạt hiệu quả: trước hết cha mẹ phải tự tin vào công việc GDGT của mình, tùy theo lứa tuổi để lựa chọn nội dung và phương pháp giáo dục thích hợp, nắm bắt được đời sống tâm sinh lý của con qua từng giai đoạn phát triển để chủ động đưa kiến thức về giới tính cho con, vì giáo dục giới tính không đơn thuần chỉ là truyền đạt thông tin, kinh nghiệm sống mà còn là vấn đề bồi dưỡng nhân cách và xây dựng quan niệm sống của con người. Luôn tiếp cận vấn đề một cách chân thực và cởi mở để tạo lòng tin nơi con trẻ, sự im lặng hay giấu diếm thường làm cho câu chuyện tình dục mang màu sắc bí hiểm, giật gân, kích động sự tò mò không cần thiết. Nói dối trẻ, sẽ gây mất lòng tin, và chúng sẽ chẳng bao giờ tin vào cha mẹ nữa.
Tóm lại, làm sao để giáo dục giới tính trong gia đình trở thành một việc làm bình thường, tự nhiên như các nội dung giáo dục khác và thật sự đạt hiệu quả khi trong giáo dục giới tính có sự truyền đạt thông tin hai chiều thường xuyên giữa cha mẹ và con cái.