Ankh và Con mắt của Horus
Ankh là chữ tượng hình mà chỉ có các
Pharaoh, Hoàng hậu và các vị thần mới được phép mang vì nó đem lại sức
mạnh hoặc có thể ban hay tước đoạt sinh mệnh từ những người khác. Được
coi là "chìa khóa của sự sống", Ankh cũng gợi lên hình ảnh của mặt trời
mọc nơi đường chân trời, biểu thị cho sự tái sinh mỗi ngày. Từ thời đại
Middle Kingdom (1986 - 1759 trước công nguyên), từ Ankh còn được dùng để
chỉ gương. Nó cũng là cảm hứng để tạo nên biểu tượng của vị thần Vệ Nữ,
sao Kim, giới nữ.
Horus còn được biết đến là thần mặt
trời Ra - một vị thần mình người nhưng đầu chim ưng. Horus chính là con
trai của thần Osiris. Mắt phải của ông là màu trắng (đại diện cho mặt
trời) và mắt trái của ông là màu đen (đại diện cho mặt trăng). Theo
truyền thuyết Ai Cập, khi thần Seth đã giết hại thần Osiris, Horus đã
chiến đấu để trả thù cho người cha và bị mất mắt trái. Lúc này, Thoth -
vị thần của phép thuật và mặt trăng, đã sử dụng quyền năng của mình để
khôi phục lại con mắt của Horus. Khi đưa con mắt này ra trước Osiris,
Osiris đã được tái sinh trở lại. Con mắt của Horus, cũng được gọi là
"Oudjat", tượng trưng cho sự bảo vệ chống lại cái ác và đem đến trí tuệ,
sự uyên bác.
Móc và néo
Được sử dụng phổ biến từ triều đại
Middle Kingdom, Móc và Néo thường đi với nhau như một cặp. Chiếc móc
(heq) được cầm bên tay trái tượng trưng cho tính âm hay "quyền lực về
mặt tinh thần" của một Pharaoh. Chiếc néo (nekhakha) được cầm bên tay
phải tượng trưng cho tính dương và khía cạnh về quyền lực hữu hình vì
Pharaoh đại diện cho tất cả các vị thần cai quản 3 cõi : siêu hình, vũ
trụ và trái đất. Thông điệp của nó giống như lời nhắc nhở rằng, một
người lãnh đạo có tài năng thực sự phải biết kết hợp kỷ luật với trí tuệ
và sự hiểu biết, phải có lòng nhân từ và đưa ra những phán quyết đúng
đắn nhất.
Mặt khác, tư thế cầm Móc và Néo cũng
mang những ý nghĩa khác nhau. Thời xa xưa, tư thế bắt chéo hai cánh tay
vào nhau trước ngực là biểu thị cái chết và người chết thường được chôn
theo tư thế này. Tuy nhiên, cũng với tư thế này và với hai chiếc móc và
néo được bắt chéo với nhau thì lại mang nghĩa là sự hồi sinh. Còn khi
cầm thẳng chúng ở trước mặt thì mang nghĩa là sự phán xét.
Hoa sen và bọ hung
Ai Cập có hai giống hoa sen bản địa là
sen trắng và sen xanh, nhưng sen xanh vẫn được biết đến nhất. Theo
thuyết sáng tạo nơi đây, có một bông hoa sen khổng lồ mọc lên trên đại
dương của sự hỗn mang và từ bông sen đó, mặt trời ló dạng lần đầu tiên
trên Trái đất. Búp sen vàng trong bông sen xanh làm người ta liên tưởng
đến truyền thuyết về sự ra đời của vạn vật. Vào buổi đêm, bông hoa cụp
cánh và chìm dưới mặt nước để rồi đến bình minh, nó lại nở bung rực rỡ.
Còn một biểu tượng bí ẩn nữa là Bọ
hung - đại diện cho thần mặt trời Khepri. Người Ai Cập ví tập tính đẻ
trứng của bọ hung giống như sự chuyển động của mặt trời lăn trên bầu
trời. Họ tin rằng một con bọ hung bay trên bầu trời mỗi buổi sáng sẽ gọi
mặt trời lên, biểu hiện cho sự tái sinh. Bọ hung cánh lớn và bọ hung
hình trái tim còn được coi là loài côn trùng may mắn và được đặt trên
các xác ướp để bảo vệ họ chống lại ma quỷ. Khi Pharaoh Amenhotep III
băng hà, hàng trăm vật kỉ niệm có hình bọ hung đã được ra đời.
LINH HƯƠNG (tổng hợp)
|