Nối tiếp kỷ nguyên Putin
Không có gì rõ ràng hơn để chứng minh
niềm tin và kỳ vọng của cử tri Nga vào nhà lãnh đạo Putin bằng việc ông
tiếp tục được chọn trở thành Tổng thống sau hai nhiệm kỳ Tổng thống và 1
nhiệm kỳ Thủ tướng liên tiếp (Tổng thống giai đoạn 2000-2008 và Thủ
tướng giai đoạn 2008-2012), tạo nên một “kỷ nguyên Putin” với nhiều
thành công của tiến trình lấy lại vị thế quốc tế trong đời sống kinh tế
chính trị toàn cầu.
Sẽ là không quá khi nói rằng, quyết
định đề cử Putin làm người kế nhiệm cách nay hơn một thập kỷ là một lựa
chọn sáng suốt nhất của cựu Tổng thống Nga Boris Yeltsin. Trong 12 năm
qua, dù ở cương vị Tổng thống hay Thủ tướng, nhà lãnh đạo Putin đã mang
lại cho nước Nga niềm tự hào và một bộ mặt hoàn toàn mới so với thập kỷ
trước. Tới mức, người ta đã gọi cụm từ “nước Nga của thời Putin” cho
giai đoạn này. Có thể nói Putin là hiện thân cho sự trỗi dậy của nước
Nga ngay từ khi ông đặt bước chân đầu tiên lên vũ đài chính trị quốc tế
bởi chính ông đã khiến thế giới phải thay đổi cách nhìn về sức mạnh của
nước Nga sau 8 năm cầm quyền.
Trong hơn một thập kỷ qua, ổn định
chính trị và cuộc sống người dân được cải thiện là những thành công đáng
kể mà ông Putin gây dựng được từ sau khi Liên Xô sụp đổ. Kinh tế Nga
trong năm 2011 tăng trưởng 4,3%, tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp
nhất còn 6,3%, trong khi lạm phát chỉ ở mức 4,2% - mức thấp nhất trong
lịch sử nước Nga. Với việc lựa chọn ông Putin tiếp tục lãnh đạo đất nước
với nhiệm kỳ 6 năm tới, người dân Nga đã chọn đi tiếp con đường bấy lâu
nay ông Putin khởi xướng và thực thi.
Các vấn đề nóng
Đặt niềm tin vào nhà lãnh đạo Putin,
người dân Nga cũng đặt lên vai ông những trọng trách vô cùng to lớn. Tuy
nhiên trong bối cảnh căng thẳng trong xã hội Nga có chiều hướng gia
tăng và tình hình quốc tế diễn biến khó đoán định, thêm vào đó là cuộc
khủng hoảng kinh tế toàn cầu và nhiều cuộc biểu tình quy mô lớn phản đối
chính quyền, có thể thấy bên cạnh những yếu tố thuận lợi, nhiệm kỳ Tổng
thống thứ ba của ông Putin cũng sẽ là nhiệm kỳ của khó khăn và thách
thức.
Cải cách chính trị và đổi mới đội ngũ
lãnh đạo sẽ là công việc khó khăn đầu tiên của ông Putin. Trong chương
trình tranh cử, ông Putin cam kết sẽ thực hiện các biện pháp cải cách
chính trị theo hướng tạo ra những yếu tố kiềm chế và đối trọng trong các
hệ thống chính quyền ngành dọc, tạo điều kiện cho công dân tự do bày tỏ
chính kiến và xây dựng một xã hội dân chủ hơn. Giới quan sát dù đưa ra
nhiều ý kiến khác nhau về mức độ và quy mô của các cuộc cải cách chính
trị mà ông Putin sẽ tiến hành trong thời gian tới song đều có chung nhận
định rằng những cải cách đó nếu không được thực hiện nghiêm túc sẽ khó
tránh khỏi nguy cơ thổi bùng mâu thuẫn trong xã hội Nga.
Bên cạnh cải cách chính trị, ông Putin
còn đề ra chính sách phát triển kinh tế theo hướng giảm bớt sự lệ thuộc
vào xuất khẩu nhiên-nguyên liệu thô với mục tiêu đến năm 2020, Nga có
thể lọt vào nhóm năm cường quốc kinh tế thế giới. Thực hiện được mục
tiêu trên không phải là nhiệm vụ dễ dàng, đặc biệt trong bối cảnh sự
phục hồi của nền kinh tế toàn cầu vẫn rất mong manh. Trong khi đó, bản
thân nền kinh tế và xã hội Nga chưa hội đủ những yếu tố cần thiết để có
thể tạo ra bước “đại nhạy vọt” về kinh tế. Nền kinh tế Nga chủ yếu dựa
vào sự biến động giá dầu mỏ và nguyên liệu thô trên thị trường thế giới,
nạn tham nhũng hoành hành cản trở các nhà đầu tư nước ngoài, năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp bị đánh giá thấp trong sân chơi toàn cầu.
Thực tế đã diễn ra ở nhiều nước Châu
Âu trong thời gian qua cho thấy, nguy cơ bất ổn tại Nga có thể bắt nguồn
từ tỷ lệ thất nghiệp và lạm phát đã lên tới mức 7-9%, số lượng người
nghèo vẫn tiếp tục tăng và phân hóa giàu - nghèo ngày càng lớn. Trong
khi đó, lượng vốn nước ngoài đang ồ ạt rút khỏi thị trường và đầu tư
trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Nga chỉ đạt con số khiêm tốn. Hiện tượng
chảy máu chất xám tại Nga cũng đang có chiều hướng gia tăng đáng lo
ngại. Bài toán nan giải với Tổng thống V.Putin ngay khi trở lại Điện
Kremlin là làm thế nào để cải thiện và hiện đại hóa một nền kinh tế đang
lệ thuộc nặng nề vào xuất khẩu năng lượng. Trong khi đó, nạn tham nhũng
đã làm giảm sút lòng tin của người dân với chính quyền và có nguy cơ
đẩy lùi các thành tựu của nền kinh tế Nga.
Mâu thuẫn xã hội, sự phân hóa giàu
nghèo hay chia rẽ sắc tộc cũng là những thách thức không nhỏ đối với
Tổng thống Putin. Cũng cần phải nói rằng, mâu thuẫn xã hội là điều khó
tránh trong bối cảnh hiện nay, nhất là với một đất nước có diện tích
rộng nhất thế giới và có nhiều dân tộc, nhiều thành phần như Nga. Song
nguy hiểm hơn là có không ít thế lực đang tìm cách khoét sâu những mâu
thuẫn trong lòng xã hội Nga, âm mưu kích động để biến những bất đồng còn
tồn đọng thành ngòi nổ cho những sự kiện thường được phương Tây gọi là
“cách mạng sắc màu." Do đó, giải quyết những mâu thuẫn xã hội cũng sẽ là
nhiệm vụ cấp bách đối với ông Putin.
Ngoài ra, vấn đề bảo đảm an ninh cũng
là một trong các vấn đề được ưu tiên bởi cho tới nay, nước Nga vẫn chưa
thoát khỏi nỗi ám ảnh của chủ nghĩa khủng bố hay chủ nghĩa cực đoan. Vụ
đánh bom kép mới nhất xảy ra hôm 4/5 vừa qua tại thủ phủ Cộng hòa
Daghestan thuộc Nga là minh chứng cho thấy bất ổn an ninh vẫn sẽ là
thách thức cần giải quyết đối với người đứng đầu đất nước.
Những ưu tiên đối nội
Bất kỳ một Tổng thống nào cũng cần một
đội ngũ mạnh, đoàn kết và tập trung để hóa giải các thách thức. Do đó,
việc xây dựng đội ngũ lãnh đạo đủ mạnh và tinh nhuệ sẽ là ưu tiên lớn
nhất của Tổng thống Putin. Trong lễ nhậm chức ngày 7/5, Tổng thống Putin
cam kết ông và chính quyền mới sẽ nỗ lực đưa đất nước tiến lên, tăng
cường dân chủ và khuyến khích người dân Nga tích cực tham gia quản lý
đất nước cũng như giải quyết những thách thức, khó khăn đang đặt ra.
Kế hoạch phát triển đất nước mà Tổng
thống V.Putin dự định thực thi trong nhiệm kỳ thứ ba có các trọng tâm:
tăng cường khối đoàn kết các dân tộc; tăng trưởng kinh tế; bảo đảm các
khoản chi xã hội; duy trì ổn định kinh tế vĩ mô; nâng cao đời sống nhân
dân. Việc bảo đảm sự ổn định trong đối nội được người đứng đầu Điện
Kremlin nhìn nhận như một đòn bẩy vững chắc để Nga giữ vững an ninh quốc
gia cũng như duy trì vị thế trên bàn cờ chiến lược, nhất là trong thời
điểm những mưu toan lập lại trật tự thế giới mới đang nổi lên mạnh mẽ.
Hướng tới năm 2020, nước Nga sẽ phải
ưu tiên hàng đầu cho việc hình thành một khu vực năng lượng hiện đại,
đẩy mạnh phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng sống của nhân dân -
những yếu tố cơ bản bảo đảm an ninh, quốc phòng cho một đất nước luôn
phải đối diện với những nguy cơ cản trở sự thống nhất như nước Nga.
Trong chiến dịch tranh cử, Tổng thống
Putin tuyên bố ông coi mục tiêu chủ yếu sắp tới là hiện đại hoá đất nước
và đưa Liên bang Nga phát triển ổn định lên một trình độ mới về chất.
Đồng thời, ông Putin cũng nêu ra tám hướng ưu tiên trong hoạt động sắp
tới của mình là hiện đại hóa nền kinh tế, cuộc chiến chống đói nghèo,
diệt trừ tham nhũng, củng cố hệ thống tòa án và hệ thống chính trị, duy
trì hòa hợp dân tộc, an ninh trong nước và chính sách đối ngoại độc lập.
Ưu tiên đối nội hàng đầu của tân Tổng thống Nga là thúc đẩy phát triển
kinh tế, tạo tiền đề để theo đuổi các cải cách xã hội và bộ máy chính
quyền. Ông đề ra nhiệm vụ trong thời gian trước mắt tăng tốc độ phát
triển kinh tế lên 6 – 7% một năm. Ông Putin nói: “Trong 5 năm tới nước
Nga phải nằm trong 5 nền kinh tế lớn nhất thế giới”.
Không chỉ chú trọng tới nhiệm vụ cải
cách chính trị và hiện đại hóa nền kinh tế, ông Putin còn cam kết chi
“mạnh tay” cho kế hoạch củng cố và hiện đại hóa quân đội nhằm bảo đảm an
ninh quốc gia và sự ổn định chiến lược trên thế giới. Dự kiến, trong
thập kỷ tới, chính phủ Nga sẽ chi 772 tỷ USD để chế tạo các loại vũ khí
thế hệ mới trang bị cho lực lượng vũ trang nhằm đảm bảo khả năng răn đe
hạt nhân chiến lược hiệu quả của Nga cũng như tăng cường khả năng sẵn
sàng tác chiến của quân đội nước này.
Những trọng tâm đối ngoại
Qua các phát biểu về chính sách đối
ngoại của Tổng thống Putin, có thể thấy Mátxcơva sẽ tiếp tục theo đuổi
chính sách đối ngoại đa phương, độc lập, thực dụng trên cơ sở đảm bảo
lợi ích quốc gia, ủng hộ trật tự thế giới đa cực với vai trò trung tâm
của Liên hợp quốc, đồng thời thể hiện là một trong những trung tâm của
thế giới đa cực.
Trong bài viết “nước Nga và thế giới
đang thay đổi”, đăng trước ngày bầu cử 6/3 vừa qua, ông Putin đã hé lộ
đường lối và quan điểm đối ngoại của “một Putin phiên bản 2” không khác
gì nhiều so với “Putin phiên bản 1”. Theo đó, chính sách đối ngoại của
nước Nga sẽ xuất phát từ “những mục tiêu chung của toàn cầu và lợi ích
riêng của Nga chứ không phải là những quyết sách được đưa ra bởi lời kêu
gọi của bất cứ ai”. Chính sách đối ngoại tương lai của Nga cũng sẽ phản
ánh “vị thế độc nhất của Nga trên bản đồ chính trị thế giới”, lập
trường của Nga về Syria, hệ thống tên lửa Mỹ ở Đông Âu và chương trình
hạt nhân Iran – vẫn cứng rắn và không có gì thay đổi. Ông Putin đồng
thời thẳng thắn bộc lộ quan điểm rằng “Sự can thiệp của Mỹ và NATO vào
công việc nội bộ của các quốc gia có chủ quyền là căn nguyên, gốc rễ của
mọi tội ác”.
Đưa ra sự so sánh với thời Chiến tranh
Thế giới thứ Hai và trích dẫn lời Nguyên soái Georgy Zhukov thời đó,
một bài viết của ông Putin có đoạn: "Chúng ta không được gợi sự thèm
muốn của ai bằng sự yếu ớt của mình. Do đó chúng ta, trong bất kỳ hoàn
cảnh nào, cũng không được để mất tiềm năng răn đe chiến lược của mình và
sẽ tăng cường nó". Ông cho rằng Nga phải thực hiện các biện pháp đáp
trả mạnh mẽ đối với kế hoạch triển khai lá chắn tên lửa của NATO ở châu
Âu - vấn đề đang gây tranh cãi suốt gần thập kỷ qua.
Xử lý mối quan hệ với phương Tây vẫn
là “trọng điểm của trọng điểm” trong nền ngoại giao của chính phủ mới
của Nga. Mặc dù Nga luôn có lập trường cứng rắn với phương Tây, đặc biệt
là kế hoạch triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa (NMD) tại châu Âu
song, giới phân tích cho rằng Tổng thống Putin sẽ có một chính sách thực
dụng và mềm dẻo hơn trong quan hệ với các nước phương Tây để tận dụng
công nghệ và vốn nhằm phục vụ cho công cuộc hiện đại hóa nền kinh tế.
Chính quyền mới của Nga cũng sẽ tiếp
tục chính sách tăng cường can dự vào các khu vực Trung Đông, châu Phi và
Mỹ Latinh. Quan hệ giữa Nga với Trung Quốc, Ấn Độ và các nước BRICS
tiếp tục được thúc đẩy và thuộc ưu tiên đối ngoại của Nga. Đặc biệt là
sự phối hợp Nga-Trung trên các diễn đàn quốc tế sẽ ngày càng chặt chẽ
trong bối cảnh quan điểm giữa Nga và phương Tây trong một số vấn đề quốc
tế vẫn còn nhiều khác biệt.
Đối với các đối tác khác, Tổng thống
Putin đề cập đến những điều chỉnh cho phù hợp với thực tế theo hướng ưu
tiên tăng cường quan hệ với các nước thành viên Cộng đồng các quốc gia
độc lập (SNG) , tập trung hơn vào sự liên kết trong không gian Âu-Á,
hoàn thiện cơ chế của Liên minh thuế quan và Không gian kinh tế thống
nhất, tiến tới thành lập Liên minh Âu-Á. Việc thúc đẩy quan hệ với Hiệp
hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cũng được dự đoán sẽ là một trong
những hướng điều chỉnh trong tổng thể chính sách châu Á-Thái Bình Dương
của chính quyền Tổng thống Putin.
Nước Nga với sự phát triển kinh tế đi
vào quỹ đạo khá ổn định và có tiếng nói quan trọng trong các vấn đề quốc
tế, cùng sự ủng hộ của người dân đối với bản thân ông Putin và Đảng
Nước Nga thống nhất cầm quyền chính là tiền đề tạo thuận lợi cho Tổng
thống Putin nhiệm kỳ tới. Đối với chính khách lão luyện như ông Putin –
người đã khẳng định được năng lực và hiệu quả lãnh đạo trong cả thập kỷ
tại nhiệm ở điện Kremlin, những thách thức đặt ra sẽ chỉ là khó khăn cần
giải quyết chứ khó có thể là cản trở với Tổng thống Putin trong việc
hiện thực hóa các mục tiêu lớn hơn của một nước Nga thịnh vượng.
Quốc Chính
http://www.tgvn.com.vn/Item/VN/BAICHU/2012/5/DC07A5CC506305F1/
|