Ít hay nhiều, ai cũng cảm nhận được niềm
tin có một ý nghĩa lớn lao trong đời sống, nhất là trong các mối quan
hệ. Niềm tin có nhiều cung bậc và rất đa dạng, nhưng chung quy có hai
dạng tổng quát trong đời thường : niềm tin mù quáng & niềm tin đúng nghĩa.
Thực
tế cho thấy, có người chỉ vì quá tin yêu mà đã vội trao tiền, thậm chí
cả trao thân và gửi phận, để rồi lỡ làng ! Có người quá sùng bái và kỳ
vọng vào một điều tưởng là “chân lý” để rồi khi nhận ra vấn đề, tìm thấy
lẽ phải thì thất vọng, đến mức không còn muốn tin vào điều gì nữa !...
Như vậy, từ niềm tin mù quáng dễ dẫn tới khủng hoảng niềm tin.
Thực tế cũng chứng minh những điều ngược hẳn với khủng hoảng niềm tin. Đó là các trường hợp được xác định niềm tin đúng nghĩa –
một dạng niềm tin có căn cứ xác đáng, có cơ sở thuyết phục từ khoa học
và thực tiễn, được thử thách và trải nghiệm. Dạng niềm tin này nếu được
cộng thêm ý chí và nghị lực của chủ thể, sẽ có sự biến chuyển đột phá từ
sức mạnh tinh thần sang sức mạnh thể chất, làm nên nhiều kỳ tích và tạo
ra sự nghiệp lớn.
Trẻ bỉu môi khi người lớn và bề trên “nói một đàng, làm một nẻo”… - Ảnh: www.webtretho.com
Chả thế mà trên đời đã không thiếu gì
những ca tự vẫn chỉ vì mất niềm tin chứ không phải bị mất tiền của, chỉ
vì bị đày đọa và không chịu nổi bởi sự giằng xé từ những điều phi nghĩa
chứ không phải vì mất danh dự. Nhiều danh nhân và những người dạn dày
vốn sống đã từng khẳng định : Mất tiền bạc là mất một phần, mất danh dự là mất một nửa, còn mất niềm tin là… mất hết !
Họ còn tin ai khi lòng tham và cái ác được lên ngôi (năm sau cao hơn
năm trước), nhất là khi sự đê tiện vẫn thường ngự trị và luôn có đất
sống, luôn có kẻ nâng ?
Đó là những nghịch lý hết sức phi lý
trên thế gian mà những người hiền lương phải gánh chịu. Đáng thương
nhất là những tâm hồn bé nhỏ, những học sinh tiểu học phải è cổ ra để
mang vác những cặp sách nặng trĩu đến phát cuồng. Đến trường, chúng được
nhồi nhét đủ thứ, học vẹt đủ thứ… trong khi người lớn luôn đòi hỏi
chúng sau này phải là những người trung thực, phải là chính mình, là chủ
nhân ông của sự sáng tạo và đổi mới !
Tuổi của chúng phải được chơi là chính,
nhưng người lớn cứ bắt chúng phải học ngày học đêm, học thêm học dồn…
Hậu quả là chúng có thừa dinh dưỡng nhưng rất thiếu ngủ, thừa kiến thức
nhưng thiếu kỹ năng, thừa lý tưởng nhưng thiếu thực tế, thừa “tuân lệnh”
nhưng thiếu suy nghĩ, thừa a dua mà thiếu bản lĩnh, thừa sao chép mà
thiếu sáng tạo…
Tóm lại, con cháu chúng ta thừa đủ thứ, nhưng thiếu một thứ : thiếu cái tôi đáng
quý (chứ không phải đáng ghét). Nghĩa là, chúng bị đánh mất cái tôi cá
thể. Mất cái tôi, nghĩa là mất hết, trở thành vật nô lệ !
Nghịch lý tệ hại nhất nằm ở sự thiếu
gương mẫu của người lớn. Trong trường, học sinh tiếp thu toàn những chân
lý và đạo lý, nhưng bước ra khỏi trường thì chúng thường thấy những
điều phi lý và rất nghịch lý của bề trên. Từ chuyện nói tục chửi thề,
tranh giành đấu đá… đến chuyện “nói một đàng làm một nẻo”, rồi móc nối tham nhũng hay tiêu xài bạt mạng của
các đấng bề trên, đã khiến cho thế hệ trẻ mất dần niềm tin vào lẽ sống
tử tế và ngay thẳng ! Trẻ em còn tin ai khi thấy nhiều người lớn quanh
mình và trên mình không sống và làm theo pháp luật, chưa nói là theo đạo
lý, theo lẽ đời ?
Từ những khủng hoảng niềm tin và hội
chứng mất niềm tin, ta còn thấy nhiều người đã vì vậy mà sa vào cuộc
sống thác loạn, ăn chơi xa xỉ, vô cảm trước nỗi đau của người khốn khó.
May thay, cuộc sống vẫn còn đó những tấm gương lương thiện tuyệt vời của
những người con hiếu thảo, những tình nguyện viên cứu trợ ở nhiều nơi,
những mạnh thường quân giúp người từ tài sản không giàu có. Trong số
mạnh thường quân này, có cả trẻ em 5 tuổi. Mời bạn vào xem trang web
dưới đây để thấy một tấm gương sinh động hơn cả mọi bài học về lẽ sống
và tình người : http://www.thethaovanhoa.vn/131N20090801092430324T0/co-be-5-tuoi-nuoi-hang-van-nguoi-lon.htm).
Tại đó, bạn sẽ thấy hình ảnh quá đỗi dễ thương sau đây :
Bé
Phoebe (5 tuổi) bên các bao tải vỏ lon bán ve chai để góp tiền giúp cho
nhiều người đói có được bữa ăn no… - Ảnh: www.thethaovanhoa.vn
Với nội dung bài viết “Cô bé 5 tuổi “nuôi” hàng vạn người lớn”,
báo TT&VH đã cho ta thấy quá rõ một đại nghịch lý rất “hiện đại” về
niềm tin. Đó là, trong khi có hàng triệu triệu người đang nuôi niềm tin
về hạnh phúc là được cống hiến sức mình, thì ngược lại, có một bộ phận
khác trong giới người lại sống với niềm tin hạnh phúc là phải hưởng thụ
tối đa, tiêu xài xả láng !
Những người muốn cống hiến dù họ không
sẵn tiền của, nhưng họ có sẵn cái tâm muốn chia sẻ nhọc nhằn với người
khốn khó, dù chỉ là miếng cháo khi đói lòng. Bé Phoebe trong hình ảnh
nói trên là một trong số đông những người như vậy. Tuổi còn nhỏ, tim non
nớt, nhưng tấm lòng của bé trải rộng đến bao người nghèo đang xin ăn.
Không phải họ lười biếng, mà chỉ vì họ không có điều kiện !
Không ai thúc giục, vậy mà bé tự nguyện
tiến hành một dự án quyên góp nhằm tạo ra 1.000 USD trong 2 tháng. Bé
không quyên tiền, mà “gõ cửa nhiều nhà” để thu lượm các vỏ lon bia. Khi
đã chất đầy vỏ lon vào các bao tải, bé đưa tới trạm thu mua đồ phế thải
để đổi ra tiền. Số tiền bước đầu thu được đó đã đủ sức lo một bữa ăn
trưa cho rất nhiều người thiếu đói. Và cứ thế, không chỉ một bữa, mà
liên tục nhiều bữa, bé Phoebe đã lo cho bữa ăn của hàng vạn người bất
hạnh, cơ nhỡ...
Trong lúc những người mê hưởng thụ, tìm
lạc thú vung tiền trong các “động” ăn chơi đến mức “tắm trong bia rượu”
để say túy lúy, rồi ói hết ra để ăn tiếp nữa… thì những sự chia sẻ lặng
thầm như việc làm của bé Phoebe là một bài học lớn lao và sinh động về
nhân cách và lối sống, về đạo nghĩa và tình người.
Có lẽ nên chăng, những người làm cha mẹ
cần cho con cái mình tiếp cận bài học sinh động ấy từ một bé 5 tuổi. Và
cũng nên chăng, các nhà lãnh đạo cần cho nhân viên của mình (và cả chính
mình) học hỏi từ bài học nhân văn cao cả đó của một bé nhỏ (không cần nhọc công học ở thần tượng to lớn).
Học như vậy, để làm gì ? Ít nhất là để giúp nhau phục hồi niềm tin, để biết sống theo niềm tin vào lẽ phải, tôn trọng và làm theo lẽ phải. Vậy thôi ! Mà vậy cũng là cao quý lắm rồi…
QUANG DƯƠNGNhà Nghiên cứu Tâm lý
http://ceea.ier.edu.vn/hoat-dong-tu-van?start=5
